Dział Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu (BOWOiK)
Podstawowym celem działania BOWOiK jest zapewnienie realizacji zobowiązań Polski wynikających z protokołu montrealskiego oraz przepisów europejskich i krajowych dotyczących substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO) i fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów).
BOWOiK działa w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytucie Chemii Przemysłowej, wykonując zadania Instytutu jako wyspecjalizowanej jednostki wskazanej w art. 17 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych z dnia 15 maja 2015 r.
Zakres działalności (na podstawie art. 16 Ustawy jw.)
→ Prowadzenie Centralnego Rejestru Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (CRO);
→ Sporządzanie analiz i opracowań danych zawartych w:
∗ CRO;
∗ zbiorczych zestawieniach, o których mowa w art. 14 ust. 10 Ustawy;
→ Prowadzenie bazy danych, o której mowa w art. 41 ust. 1 Ustawy, oraz sporządzanie analiz i opracowań danych przekazywanych do tej bazy oraz danych zawartych w zbiorczych zestawieniach, o których mowa w art. 40 ust. 6 i art. 41 ust. 5 Ustawy;
→ Wykonywanie bieżących zaleceń Unii Europejskiej w zakresie substancji kontrolowanych i fluorowanych gazów cieplarnianych, obejmujące w szczególności:
∗ analizę i opiniowanie materiałów dotyczących substancji kontrolowanych i fluorowanych gazów cieplarnianych przekazywanych i publikowanych przez Komisję Europejską lub inne organy Unii Europejskiej;
∗ pełnienie funkcji punktu kontaktowego dla podmiotów krajowych i Komisji Europejskiej, w tym gromadzenie kopii sprawozdań przekazywanych przez podmioty zgodnie z wymaganiami Komisji, a także sporządzanie analizy danych w nich zawartych;
∗ opracowywanie raportów i dokumentacji wynikających z przepisów Unii Europejskiej i wymaganych do przekazania do Komisji Europejskiej lub innych organów Unii Europejskiej;
∗ opracowywanie informacji, o których mowa w art. 26 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1005/2009, wymaganych do przekazania do Komisji Europejskiej;
→ Opiniowanie wniosków o odstępstwa, o których mowa w art. 6 Ustawy;
→ Sporządzanie analiz i opracowań na zlecenie organów administracji publicznej innych niż minister właściwy do spraw środowiska oraz organizacji samorządu gospodarczego i organizacji pracodawców.
Aktualności
Dokument FAQ w zakresie interpretacji przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych oraz diagram derogacji dotyczący rozdzielnic elektrycznych
Informujemy, że dostępny jest dokument w formie FAQ przygotowany przez Komisję Europejską, który zawiera odpowiedzi na pytania w zakresie interpretacji przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych (Dokument 1) oraz diagram derogacji dotyczący rozdzielnic elektrycznych (Dokument 2).
(25 X 2024)
Przewodnik dotyczący przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych w sektorze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła
AREA przygotowała przewodnik dotyczący stosowania nowego Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów w sektorze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła [do pobrania tutaj], który przedstawia główne zmiany w porównaniu z poprzednim Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014, wyjaśnia nowe przepisy i praktyczne zastosowanie.
(15 X 2024)
16 września – Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej
16 września 2024 r. obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej, ustanowiony na cześć podpisania w 1987 r. Protokołu Montrealskiego (PM) w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO).
W tym roku hasłem przewodnim tej rocznicy jest „Advancing Climate Action”. Temat ten podkreśla potrzebę zwiększenia świadomości nie tylko w kontekście ochrony warstwy ozonowej, ale również istotnej roli postanowień PM w walce ze zmianami klimatu. Kolejna rocznica przypomina nam, co do tej pory osiągnęliśmy i pozwala spojrzeć w przyszłość, aby zaplanować co jeszcze możemy zrobić.
Wycofanie SZWO w ramach PM skutecznie przyczyniło się do ograniczenia wzrostu efektu cieplarnianego, m.in. opóźniając pierwsze bezlodowe lato Arktyki nawet o 15 lat. Poprawki z Kigali do PM mogą zapobiec wzrostu temperatury Ziemi nawet o 0.5°C do końca wieku. Jest to osiągalne pod warunkiem że wszystkie kraje świata ratyfikują Poprawki z Kigali, w pełni je wdrożą oraz podejmą środki w zakresie efektywności energetycznej. Efekt ten może być osiągnięty dzięki wycofywaniu wodorofluorowęglowodorów (HFC), gazów cieplarniach używanych jako zamienniki SZWO. HFC odznaczają się wysokim lub bardzo wysokim współczynnikiem ocieplenia globalnego (GWP), co czynni je substancjami niebezpiecznymi dla klimatu.
Prace nad osiągnięciem korzyści w zakresie działań klimatycznych już się rozpoczęły. 80% krajów ratyfikowało Poprawkę z Kigali, w tym USA, Chiny, Indie – główni producenci i konsumenci HFC. Kraje rozwinięte rozpoczęły wycofywanie HFC w 2019 r., a wiele krajów rozwijających się rozpoczęło to w tym roku.
Szczegółowe informacje i materiały dotyczące obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Warstwy Ozonowej, przygotowane przez Sekretariat Ozonowy UNEP, są dostępne na https://ozone.unep.org/ozone-day/montreal-protocol-advancing-climate-action
(13 IX 2024)
Uzupełnienie informacji dla importerów HFC luzem
Przypominamy, ze zgodnie z Rozporządzeniem 2024/573 od 11 marca b.r. jedynie „starzy importerzy” HFC (posiadacze wartości odniesienia) mają prawo do przeniesienia całości lub części swojego kontyngentu innym podmiotom zarejestrowanym na portalu F-gaz jako importerzy HFC luzem. Jednocześnie informujemy, że zgodnie z interpretacja Komisji Europejskiej podmioty otrzymujące kontyngent w drodze przeniesienia nie musza wykazać się 3 letnim doświadczeniem w handlu chemikaliami lub w serwisowaniu urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła lub urządzeń przeciwpożarowych.
(18 VII 2024)
Projekt rozporządzenia wykonawczego do nowego Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych w zakresie rejestracji na portalu F-gas.
Komisja Europejska opublikowała kolejny projekt rozporządzenia wykonawczego do nowego Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych w zakresie rejestracji na portalu F-gas i uchylenia rozporządzenia wykonawczego 2019/661.
Projekt rozporządzenia dostępny jest pod adresem:
F-gases – amendment of the rules for the functioning of the F-gas portal (europa.eu).
Informujemy, że uwagi do wyżej wymienionego projektu rozporządzenia mogą Państwo przekazać Komisji Europejskiej do 11.07.2024 r.
(14 VI 2024)
Informacja o zapisach nowej Dyrektywy karnej środowiskowej nr 2024/1203 z dnia 11 kwietnia 2024 r. dotyczących SZWO i F-gazów
Informujemy, że została opublikowana nowa Dyrektywa karna środowiskowa nr 2024/1203 z dnia 11 kwietnia 2024 r., dostępna pod linkiem https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32024L1203 , w której m.in. zawarte zostały zapisy dotyczące kar za nieprzestrzeganie niektórych przepisów nowych Rozporządzeń UE w sprawie SZWO (nr 2024/590) i w sprawie F-gazów (nr 2024/573).
Niezgodne z przepisami rozporządzeń j.w. następujące czynności: produkcja, wprowadzanie do obrotu, przywóz, wywóz, wykorzystywanie lub uwalnianie SZWO lub F-gazów, pojedynczo lub w postaci mieszanin, a także produkcja, wprowadzanie do obrotu, przywóz, wywóz lub wykorzystywanie produktów i urządzeń oraz ich części zawierających SZWO lub F-gazy lub których funkcjonowanie jest uzależnione od tych substancji lub gazów, a także wprowadzanie do użytku produktów i urządzeń zawierających F-gazy lub od nich uzależnionych stanowią (jeśli zostały dokonane bezprawnie i umyślnie) przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności w maksymalnym wymiarze co najmniej pięciu lat. Osoby fizyczne popełniające takie przestępstwo będą podlegać dodatkowym sankcjom lub środkom karnym lub pozakarnym. W stosunku do osób prawnych przewidziano grzywnę wynoszącą albo 5 % całkowitego światowego obrotu takiej osoby prawnej w roku obrotowym poprzedzającym rok popełnienia przestępstwa lub w roku obrotowym poprzedzającym rok wydania decyzji o nałożeniu grzywny albo stanowiącą kwotę odpowiadającą 40 000 000 EUR.
(15 V 2024)
Uzupełnienie informacji dla importerów HFC luzem i w urządzeniach cz. II
→W przypadku tranzytu nie jest konieczne posiadanie kontyngentu lub autoryzacji do wykorzystania kontyngentu, natomiast rejestracja podmiotu na F-gaz Portalu jest wymagana. Błąd w Rozporządzeniu F-gazowym nr 2024/573 art. 23 ust. 2 t.j. wymaganie w przypadku tranzytu F-gazów luzem lub w urządzeniach posiadania odpowiednio kontyngentu lub autoryzacji na wykorzystanie kontyngentu zostanie skorygowany.
→Rejestracja na F-gaz Portalu (równoznaczna z posiadaniem licencji) jest wymagana w przypadku importu, eksportu i tranzytu każdej ilości dowolnego F-gazu luzem lub w urządzeniu.
(9 IV 2024)
Uzupełnienie informacji dla importerów HFC luzem i w urządzeniach cz. I
W związku z wejściem w życie rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014 w dniu 11 marca, to od tej daty:
→ importerzy każdej ilości HFC luzem są zobowiązani do posiadania kontyngentu na przywóz HFC spoza UE,
→ importerzy HFC w urządzeniach chłodniczych, klimatyzacyjnych i pompach ciepła są zobowiązani do posiadania autoryzacji na wykorzystanie kontyngentu jeśli przywiozą 10 t CO2 eq HFC lub więcej w tych urządzeniach w ciągu danego roku kalendarzowego.
(12 III 2024)
20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014.
W tym rozporządzeniu zawarte są następujące najważniejsze NOWE obowiązki dla operatorów urządzeń, które wchodzą w życie już od 11.03.2024 r., czyli od dnia wejścia w życie tego rozporządzenia, tj.:
– obowiązek zapewnienia przez operatorów prowadzenia kontroli szczelności stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz agregatów chłodniczych samochodów ciężarowych chłodni (o masie >3,5 t) i przyczep chłodni, a także stacjonarnych urządzeń ochrony p-poż, zawierających:
→ 1 kg lub więcej substancji HFO (nienasyconych HFC) – np. HFC-1234yf, HFC-1234ze oraz substancji HCFO (nienasyconych HCFC) – np. HCFC-1233zd lub HCFC-1233xf) lub mieszanin zawierających powyższe substancje ale nie zawierających HFC lub PFC,
→ 2 kg lub więcej tych substancji lub mieszanin jeśli są to urządzenia oznakowane przez producenta jako hermetycznie zamknięte.
– obowiązek zapewnienia przez operatorów przeprowadzenia kontroli szczelności powyższych urządzeń przez osoby posiadające certyfikat F-gaz (Art. 5) i prowadzenia odpowiedniej dokumentacji (Art. 7)[1].
Kontrole szczelności tych urządzeń są prowadzone według następującego harmonogramu:
→ w przypadku urządzeń, które zawierają te substancje lub mieszaniny w ilości mniejszej niż 10 kg: co najmniej raz na 12 miesięcy lub co najmniej raz na 24 miesiące, jeżeli w takim urządzeniu zainstalowany jest system wykrywania wycieków;
→ w przypadku urządzeń, które zawierają te substancje lub mieszaniny w ilości co najmniej 10 kg, ale mniejszej niż 100 kg: co najmniej raz na 6 miesięcy lub co najmniej raz na 12 miesięcy, jeżeli w takim urządzeniu zainstalowany jest system wykrywania wycieków;
→ w przypadku urządzeń, które zawierają te substancje lub mieszaniny w ilości co najmniej 100 kg: co najmniej raz na 3 miesiące lub co najmniej raz na 6 miesięcy, jeżeli w takim urządzeniu zainstalowany jest system wykrywania wycieków.
– obowiązek zapewnienia przez operatorów zainstalowania w urządzeniach wymienionych wyżej systemu kontroli wycieków, jeśli zawierają 100 kg lub więcej substancji lub mieszanin, o których mowa wyżej oraz zapewnienia aby systemy wykrywania wycieków były kontrolowane co najmniej raz na 6 lat w celu zapewnienia ich właściwego działania – art. 6
– obowiązek zapewnienia przez operatorów odzysku substancji lub mieszanin, o których mowa wyżej, a po likwidacji urządzeń zapewnienia aby te substancje lub mieszaniny były poddane recyklingowi lub regeneracji lub też zniszczone – art. 8
– obowiązek zapewnienia przez operatorów aby w przypadku stwierdzenia wycieku z urządzeń wymienionych wyżej urządzenie zostało naprawione bez zbędnej zwłoki oraz sprawdzenia przez osobę posiadającą certyfikat F-gaz czy naprawa była skuteczna najwcześniej po upływie 24 godzin czasu funkcjonowania urządzenia, lecz nie później niż w ciągu miesiąca od naprawy – Art. 4.
– Powyższy obowiązek sprawdzenia przez osobę posiadającą certyfikat F-gaz czy naprawa była skuteczna najwcześniej po upływie 24 godzin czasu funkcjonowania urządzenia, lecz nie później niż w ciągu miesiąca od naprawy dotyczy także operatorów urządzeń zawierających substancje HFC lub PFC lub mieszaniny zawierające te substancje objętych obowiązkową kontrolą szczelności i prowadzenia dokumentacji na podstawie Rozporządzenia 517/2014 – Art.4. Dotychczas sprawdzenie czy naprawa była skuteczna dla takich urządzeń należało przeprowadzić w ciągu 30 dni od naprawy.
Zgodnie z art. 5 rozporządzenia na zasadzie odstępstwa od obowiązku kontroli szczelności urządzeń, zarówno zawierających HFC lub PFC, jak i HFO lub HCFO jeżeli hermetycznie zamknięte urządzenia są zainstalowane w budynkach mieszkalnych, nie kontroluje się ich szczelności, jeżeli urządzenia te zawierają mniej niż 3 kg fluorowanych gazów cieplarnianych, pod warunkiem że są oznakowane jako hermetycznie zamknięte.
Ponadto, zgodnie z art. 13(19) rozporządzenia zabrania się wprowadzania do użytku2 jakichkolwiek urządzeń wykorzystujących F-gazy3 po odpowiedniej dacie zakazu wprowadzania ich do obrotu, chyba że operator może przedstawić dowody na to, że:
- a) odpowiednie wymogi bezpieczeństwa4 w danym miejscu nie pozwalają instalować urządzeń wykorzystujących F-gazy poniżej wartości współczynnika globalnego ocieplenia określonej w odpowiednich zakazach; lub
- b) urządzenie wprowadzono do obrotu przed odpowiednią datą zakazu określoną w załączniku IV.
1 Dokumentacja dla tych urządzeń powinna być prowadzona w formie Kart Urządzenia, o których mowa w Ustawie o SZWO i F-gazach z 15 maja 2015 r. (tekst jednolity w Dz.U. z 2020 r. poz. 2065), ale do czasu dostosowania Centralnego Rejestru Operatorów do przepisów nowego rozporządzenia należy prowadzić Karty Urządzenia w formie papierowej lub dokumentu elektronicznego i przechowywać przez okres 5 lat. Zgodnie z przepisami rozporządzenia 2024/573 jeśli przy instalacji urządzenia została dodana jakaś ilość czynnika, to w Karcie ilość czynnika w urządzeniu należy rozbić na ilość znajdującą się w urządzeniu przed zainstalowaniem i ilość dodaną podczas instalowania.
2 Termin „Wprowadzenie do użytku” nie został zdefiniowany w rozporządzeniu 2024/573, ale można pod tym pojęciem rozumieć uruchomienie urządzenia.
3 W rozporządzeniu 2024/573/ F-gazy obejmuje nie tylko HFC, PFC i SF6 oraz zawierające je mieszaniny (jak to było dotychczas), ale również inne fluorowane substancje określone w załącznikach do rozporządzenia, w tym m.in. HFO i HCFO oraz zawierające je mieszaniny.
4 W rozporządzeniu 2024/ 573 termin „wymogi bezpieczeństwa” został zdefiniowany następująco : „wymogi dotyczące bezpieczeństwa stosowania F-gazów i naturalnych czynników chłodniczych lub produktów i urządzeń, które je zawierają lub których działanie jest od nich zależne, zakazujące stosowania niektórych F-gazów lub rozwiązań alternatywnych, w tym wtedy, gdy są one zawarte w produkcie lub urządzeniu w określonym miejscu zamierzonego wykorzystania, ze względu na specyfikę miejsca i zastosowań określoną w:
- a) prawie Unii lub prawie krajowym lub
- b) niewiążącym prawnie akcie zawierającym dokumentację techniczną lub normy, które należy stosować w celu zapewnienia bezpieczeństwa w określonym miejscu, pod warunkiem że są one zgodne z odpowiednim prawem Unii lub prawem krajowym.
[1] Dokumentacja dla tych urządzeń powinna być prowadzona w formie Kart Urządzenia, o których mowa w Ustawie o SZWO i F-gazach z dnia 15 maja 2015 r. (tekst jednolity w Dz.U. z 2020 r. poz. 2065), ale do czasu dostosowania Centralnego Rejestru Operatorów do przepisów nowego Rozporządzenia należy prowadzić Karty Urządzenia w formie papierowej lub dokumentu elektronicznego i przechowywać przez okres 5 lat. Zgodnie z przepisami Rozporządzenia 2024/573 jeśli przy instalacji urządzenia została dodana jakaś ilość czynnika, to w Karcie ilość czynnika w urządzeniu należy rozbić na ilość znajdującą się w urządzeniu przed zainstalowaniem i ilość dodaną podczas instalowania.
(7 III 2024)
20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014.
W rozporządzeniu jest zawarty następujący NOWY obowiązek dla sprzedawców urządzeń j.w., który wchodzi w życie już od 11.03.2024, czyli od dnia wejścia w życie tego rozporządzenia, tj. obowiązujący dotychczas przepis, że urządzenia j.w. zawierające HFC lub PFC lub zawierające te substancje mieszaniny mogą być sprzedawane użytkownikowi końcowemu wyłącznie w przypadku, gdy przedstawione zostaną dowody, że instalowanie ma być przeprowadzone przez osobę lub firmę posiadającą certyfikat F-gaz lub firmę zatrudniającą osobę z takim certyfikatem został rozszerzony na urządzenia zawierające substancje HFO (nienasycone HFC) – np. HFC-1234yf, HFC-1234ze oraz substancje HCFO (nienasycone HCFC) – np. HCFC-1233zd lub HCFC-1233xf) lub mieszaniny zawierające powyższe substancje ale nie zawierające HFC lub PFC (Art. 11(7). Sprzedawcy są zobowiązani do prowadzenia dokumentacji dotyczącej nabywców.
(7 III 2024)
20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014.
W rozporządzeniu jest zawarty następujący NOWY obowiązek dla producentów urządzeń, który wchodzi w życie już od 11.03.2024 r., czyli od dnia wejścia w życie tego rozporządzenia, tj. obowiązek zapewnienia (art. 5) przez producentów prowadzenia kontroli szczelności stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz agregatów chłodniczych samochodów ciężarowych chłodni (o masie >3,5 t) i przyczep chłodni, a także stacjonarnych urządzeń ochrony p-poż i rozdzielnic elektrycznych zawierających:
→ 5 t CO2 eq lub więcej substancji HFC, PFC lub 6 kg lub więcej SF6 (w przypadku rozdzielnic) lub mieszanin zawierających te substancje
→ 10 t CO2 eq lub więcej substancji HFC lub PFC lub mieszanin zwierających te substancje jeśli są to urządzenia oznakowane przez producenta jako hermetycznie zamknięte
→ 1 kg lub więcej substancji HFO (nienasyconych HFC) – np. HFC-1234yf, HFC-1234ze oraz substancji HCFO (nienasyconych HCFC) – np. HCFC-1233zd lub HCFC-1233xf) lub mieszanin zawierających powyższe substancje ale nie zawierających HFC, PFC lub SF6
→ 2 kg lub więcej tych substancji lub mieszanin, jeśli są to urządzenia oznakowane przez producenta jako hermetycznie zamknięte.
W przypadku stwierdzenia wycieku, urządzenie powinno być naprawione bez zbędnej zwłoki (Art. 4).
W rozporządzeniu nie określono na jakim etapie procesu produkcyjnego producenci są zobowiązani zapewnić kontrolę szczelności urządzeń, ale można przyjąć, że taka kontrola powinna mieć miejsce zanim urządzenie zostanie wprowadzone do obrotu w UE lub wyeksportowane, czyli w praktyce powinna być elementem procedury kontroli jakości.
(7 III 2024)
20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014.
W tym rozporządzeniu zawarte są nowe przepisy dotyczące różnych podmiotów, w tym przepisy dotyczące importerów F-gazów luzem, które wchodzą w życie już od 11.03.2024 r., czyli od dnia wejścia w życie nowego rozporządzenia, tj.:
– Przepisy dotyczące sprzedaży F-gazów do celów wymagających posiadania certyfikatu F-gazowego lub zaświadczenia o ukończeniu szkolenia oraz obowiązek prowadzenia przez sprzedawców F-gazów dokumentacji dotyczącej nabywców tych gazów obejmujący dotychczas tylko HFC, PFC i SF6 lub mieszaniny zawierające te substancje zostały rozszerzone (Art. 7) na HFO (nienasycone HFC, np. HFC-1234yf, HFC-1234ze) i HCFO (np. HCFC-1233zd lub HCFC-1233xf) lub mieszaniny zawierające powyższe substancje ale nie zawierające HFC, PFC lub SF6 (termin „F-gazy” obejmuje m.in. również HFO i HCFO).
– Zakaz przywozu, wywozu, dostaw lub udostępniania innym podmiotom w Unii odpłatnie lub nieodpłatnie, pustych, całkowicie lub częściowo napełnionych, nienadających się do ponownego napełnienia pojemników przeznaczonych do HFC, PFC, SF6 a także HFO i HCFO lub mieszanin zawierających te substancje poza pojemnikami przeznaczonymi do unieszkodliwienia lub do celów laboratoryjnych i analitycznych [Art. 11(3)]. Zakaz ten dotyczy też pojemników wielokrotnego użytku w przypadku jeśli zostały wprowadzane do obrotu bez uprzedniego zapewnienia, że można je zwrócić do ponownego napełnienia.
– Ww. zapewnienie, to deklaracja zgodności wystawiona przez podmiot wprowadzający pojemnik do obrotu zawierająca dowody na to, że istnieją wiążące ustalenia w zakresie zwrotu tych pojemników w celu ponownego napełnienia, oraz wyszczególniająca odpowiednich uczestników tej transakcji, ich zobowiązania i stosowne rozwiązania logistyczne [Art. 11(4)]. Te dowody podmioty wprowadzające do obrotu F-gazy przechowują przez 5 lat od wprowadzenia do obrotu i udostępniają Komisji i właściwym organom PCz na ich żądanie.
– Zakaz wprowadzania F-gazów do obrotu, jeżeli importer nie przedstawi służbom celnym w momencie wprowadzania do obrotu dowodów na to, że wszelki trifluorometan powstający jako produkt uboczny w procesie produkcji F-gazów, w tym podczas produkcji substratu do produkcji tych gazów (chodzi tu przede wszystkim o HFCFC-22), został przy użyciu najlepszych dostępnych technik zniszczony lub odzyskany do późniejszego stosowania. Do celów przedstawienia tych dowodów importer sporządza deklarację zgodności i dołącza dokumentację uzupełniającą zawierającą dane określone w Art. 4(6) Rozporządzenia. Importer jest zobowiązany do przechowania tej deklaracji i dokumentacji uzupełniającej przez 5 lat od wprowadzenia do obrotu i udostępnienia ich Komisji i właściwym organom PCz na ich żądanie.
(7 III 2024)
20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014.
W rozporządzeniu są zawarte nowe przepisy dotyczące różnych podmiotów, w tym przepisy dotyczące dystrybutorów F-gazów, które wchodzą w życie już od 11.03.2024 r., czyli od dnia wejścia w życie tego rozporządzenia, tj.:
– Przepisy dotyczące sprzedaży F-gazów do celów wymagających posiadania certyfikatu F-gazowego lub zaświadczenia o ukończeniu szkolenia oraz obowiązek prowadzenia przez sprzedawców F-gazów dokumentacji dotyczącej nabywców tych gazów obejmujący dotychczas tylko HFC, PFC i SF6 lub mieszaniny zawierające te substancje zostały rozszerzone (art. 7) na HFO (nienasycone HFC, np. HFC-1234yf, HFC-1234ze) i HCFO (np. HCFC-1233zd lub HCFC-1233xf) lub mieszaniny zawierające powyższe substancje ale nie zawierające HFC, PFC lub SF6 (termin „F-gazy” obejmuje m.in. również HFO i HCFO.
– Zakaz dostaw lub udostępniania innym podmiotom w UE odpłatnie lub nieodpłatnie, pustych, całkowicie lub częściowo napełnionych, nienadających się do ponownego napełnienia pojemników przeznaczonych do HFC, PFC, SF6 a także HFO i HCFO lub mieszanin zawierających te substancje poza pojemnikami przeznaczonymi do unieszkodliwienia lub do celów laboratoryjnych i analitycznych [art. 11(3)]. Zakaz ten dotyczy też pojemników wielokrotnego użytku w przypadku jeśli zostały wprowadzane do obrotu bez uprzedniego zapewnienia, że można je zwrócić do ponownego napełnienia – patrz poniżej.
– Ww. zapewnienie, to deklaracja zgodności wystawiona przez podmiot wprowadzający pojemnik do obrotu zawierająca dowody na to, że istnieją wiążące ustalenia w zakresie zwrotu tych pojemników w celu ponownego napełnienia, oraz wyszczególniająca odpowiednich uczestników tej transakcji, ich zobowiązania i stosowne rozwiązania logistyczne [art. 11(4)], które obowiązują również dystrybutorów. Te dowody podmioty dostarczające F-gazy użytkownikom końcowym przechowują przez 5 lat od dostarczenia F-gazu użytkownikowi końcowemu i udostępniają Komisji i właściwym organom PCz na ich żądanie.
(7 III 2024)
W dniu 20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych (do pobrania tutaj) zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające dotychczas obowiązujące Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014. Nowe Rozporządzenie, które wchodzi w życie w dniu 11.03.2024 (poza kilkoma artykułami) zawiera szereg bardzo istotnych zmian w stosunku do Rozporządzenia nr 517/2014.
(27 II 2024)
W dniu 20.02.2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/590 w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (do pobrania tutaj) uchylające dotychczas obowiązujące Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009. Nowe Rozporządzenie, które wchodzi w życie w dniu 11.03.2024 (poza kilkoma artykułami) zawiera szereg zmian w stosunku do Rozporządzenia nr 1005/2009.
(27 II 2024)
W dniu 16 września 2023 r. przypada 36 rocznica podpisania Protokołu Montrealskiego (PM) w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO) i w tym dniu jest obchodzony na całym świecie Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej. W tym roku motto tej rocznicy to Fixing the ozone layer and reducing climate change. Temat ten podkreśla, jakie korzyści związane z warstwą ozonową i klimatem zostały osiągnięte w ramach Protokołu montrealskiego poprzez stopniowe wycofywanie SZWO oraz realizację celów Poprawki z Kigali polegające na stopniowym ograniczaniu produkcji i zużycia HFC.
W raporcie Panelu Naukowego PM stwierdza się, że wskutek działań podejmowanych w ramach PM, odbudowa warstwy ozonowej przebiega prawidłowo i oczekuje się, że około 2066 r. poziom ozonu nad Antarktyką powróci do poziomu z 1980 r.
Dodatkowo naukowcy stwierdzili, że:
→ stężenie chloru oraz bromu w troposferze pochodzącego ze SZWO stale spada.
→ skuteczna implementacja Poprawki z Kigali, która skupia się na wycofywaniu HFC, które charakteryzują się wysokim lub bardzo wysokim współczynnikiem globalnego ocieplenia (GWP), może znacząco przyczynić się do uniknięcia wzrostu temperatury Ziemi o 0,50C do 2100 r.
→ rozwój sektora chłodniczego i klimatyzacji powinien mieć charakter zrównoważony, co oznacza podjęcie działań w zakresie stosowania alternatyw o niskim GWP, jak i zwiększenie efektywności energetycznej urządzeń.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu to doskonała okazja, aby podkreślić, że przez prawie 40 lat Protokół Montrealski odgrywał i nadal będzie odgrywać kluczową rolę w ochronie środowiska i zdrowia ludzkiego oraz w zwalczaniu zmian klimatycznych.
Szczegółowe informacje i materiały dotyczące obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Warstwy Ozonowej, przygotowane przez Sekretariat Ozonowy UNEP, są dostępne na stronie https://ozone.unep.org/ozone-day/montreal-protocol-fixing-the-zone-layer-and-reducing-climate-change.
(10 IX 2023)
Przypominamy, że 28 lutego 2023 r. mija termin złożenia sprawozdania, o którym mowa w art. 39 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych [1] w zakresie Fluorowanych Gazów Cieplarnianych (F-GAZY) i Substancji Zubożających Warstwę Ozonową (SZWO) za poprzedni rok.
Kto powinien przekazać sprawozdanie?
Sprawozdanie powinien przekazać podmiot, który:
→ przywozi F-GAZY lub SZWO;
→ wywozi F-GAZY lub SZWO;
→ stosuje F-GAZY lub SZWO (w rozumieniu definicji stosowania zawartej w rozporządzeniu (WE) nr 1005/2009 w odniesieniu do substancji kontrolowanych i nowych substancji oraz w rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 w odniesieniu do fluorowanych gazów cieplarnianych) w produkcji, instalacji, serwisowaniu lub konserwacji urządzeń lub systemów ochrony przeciwpożarowej, ruchomych urządzeń lub systemów ochrony przeciwpożarowej, gaśnic lub systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych, a także w innych procesach;
→ prowadzi odzysk, recykling, regenerację lub zniszczenie F-GAZÓW lub SZWO (w rozumieniu przepisów rozporządzenia (WE) nr 1005/2009 w odniesieniu do substancji kontrolowanych i nowych substancji oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 w odniesieniu do fluorowanych gazów cieplarnianych);
→ przywozi produkty, stacjonarne lub ruchome urządzenia, stacjonarne lub ruchome systemy ochrony przeciwpożarowej, gaśnice lub systemy klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych, zawierające F-GAZY lub SZWO,
→ wywozi produkty, urządzenia lub systemy ochrony przeciwpożarowej lub gaśnice, a także systemy klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych, zawierające F-GAZY lub SZWO.
Do kiedy należy złożyć sprawozdanie?
Sprawozdanie za rok 2022 należy złożyć w Bazie Danych ze Sprawozdań, w terminie do dnia 28 lutego 2023 r., za pomocą elektronicznego formularza (poprzez BDS).
Przypisy: [1] Dz. U. poz. 2065 z 2020 r.
(2 I 2023)
Przypominamy, że od 1 stycznia 2023 r zaczyna obowiązywać zgodnie z Załącznikiem nr III do Rozporządzenia PE i Rady (UE) nr 517/2014 zakaz wprowadzania do obrotu w Unii Europejskiej „innych pianek” zawierających jako czynniki spieniające HFC o GWP 150 lub większym (z wyjątkiem gdy są one wymagane, aby spełnić krajowe normy bezpieczeństwa).
Termin „innych pianek” – dotyczy wszystkich rodzajów pianek, poza piankami XPS, dla których zakaz już obowiązuje. Zgodnie z interpretacją Komisji Europejskiej, zakaz obejmuje nie tylko same pianki, ale również wyroby spienione i produkty i urządzenia zawierające pianki, a także przedmieszki poliolowe (pre-blended polyols), będące składnikami systemów do wytwarzania pianek poliuretanowych.
Przypominamy, iż termin „przekazanie do obrotu” oznacza zgodnie z ww. Rozporządzeniem „dostarczanie lub udostępnianie na rzecz innej strony w Unii po raz pierwszy, za opłatą lub nieodpłatnie, lub stosowanie na własny rachunek w przypadku producenta i obejmuje dopuszczenie celne do swobodnego obrotu w Unii”. W praktyce oznacza to zakaz przywozu „pianek” spoza UE przez importerów oraz ich sprzedaży na terytorium UE przez producentów w UE.
(15 XII 2022)
SZWO
SZWO to substancje chemiczne, które są pochodnymi węglowodorów alifatycznych (metanu, etanu i propanu) zawierającymi atomy chloru lub/i bromu oraz najczęściej także fluoru i wykazują potencjał niszczenia ozonu (ang. Ozone depleting potential – ODP).
F-GAZY
Fluorowane gazy cieplarniane (HFC, PFC oraz SF6) są to substancje chemiczne zawierające w swojej cząsteczce fluor oraz odznaczające się wysokim lub bardzo wysokim współczynnikiem ocieplenia globalnego (GWP), który jest od 140 razy do – blisko 23 000 razy większy niż GWP CO2
Kontyngenty
Informacje dla importerów HFC luzem
Komisja Europejska poinformowała, że od 1 maja do godz. 23:59 1 czerwca 2024 r. będzie można składać na portalu F-gas deklaracje na uzyskanie kontyngentu na przywóz HFC luzem w latach 2025-2027 lub (w przypadku importerów posiadających przyznane na ten okres wartości odniesienia) deklaracje na ewentualne zwiększenie kontyngentu wynikającego z tych wartości odniesienia. Komisja nie będzie już ogłaszać naboru deklaracji w Dzienniku Urzędowym UE.
Zgodnie z nowym Rozporządzeniem PE i Rady (UE) 2024/573, które wchodzi w życie 11 marca 2024 r. i które zastępuje Rozporządzenie PE i Rady (UE) 517/2014 kontyngent przyznany na 2025 r. nie podlega opłacie, natomiast opłata poza kontyngent przyznany na 2026 r. będzie wynosić 3 Euro/tonę CO2 eq. Nowi importerzy (czyli podmioty nie posiadające na chwilę obecną wartości referencyjnych) nie będą mogli przekazywać swoich kontyngentów na przywóz HFC luzem innym importerom HFC luzem ani importerom HFC w urządzeniach.
Kontyngenty przydziela się wyłącznie producentom lub importerom, którzy mają siedzibę na terytorium Unii lub którzy wyznaczyli wyłącznego przedstawiciela mającego siedzibę na terytorium Unii, który ponosi pełną odpowiedzialność poza przestrzeganie niniejszego rozporządzenia i wymogów tytułu II rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (rozporządzenia REACH).
Wyłącznym przedstawicielem może być przedstawiciel wyznaczony na podstawie art. 8 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006. Jedynie importerzy, którzy mają doświadczenie w prowadzeniu działalności handlowej związanej z chemikaliami lub w serwisowaniu urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, lub ochrony przeciwpożarowej lub pomp ciepła przez 3 kolejne lata przed okresem objętym przydziałem kontyngentu, mogą złożyć deklarację, o której mowa wyżej, lub otrzymać przydział kontyngentu na tej podstawie. Producenci i importerzy przedkładają na wniosek Komisji dowody potwierdzające ten fakt. W celu rejestracji w portalu F-gas importerzy podają adres swojej siedziby, pod którym prowadzą działalność. Pod tym samym adresem może być zarejestrowany tylko jeden podmiot. Do celów złożenia deklaracji dotyczącej kontyngentów i otrzymania przydziału kontyngentu oraz do celów określenia wartości odniesienia wszystkie podmioty mające tego samego beneficjenta rzeczywistego uznaje się poza jeden podmiot. Tylko ten jeden podmiot, który został zarejestrowany w portalu F-gas jako pierwszy, jest uprawniony do wartości odniesienia oraz do przydziału kontyngentu chyba że beneficjent rzeczywisty wskaże inaczej.
(27 II 2024)
Przyznanie wartości odniesienia dla każdego importera i producenta dotyczące wprowadzania HFC do obrotu w UE
Informujemy, iż Komisja Europejska uwzględniając w szczególności art. 16 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 842/2006, do celów przydziału kontyngentów, opublikowała DECYZJĘ WYKONAWCZĄ KOMISJI (UE) 2023/2432 przyznającą wartości odniesienia dla każdego importera i producenta dotyczące zgodnego z prawem wprowadzania wodorofluorowęglowodorów (HFC) do obrotu w Unii [ do pobrania tutaj]. Decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. [do pobrania tutaj] .
(29 XI 2023)
Deklaracje na kontyngenty na przywóz HFC w 2024 r.
Informujemy, że Komisja Europejska opublikowała już zawiadomienie o możliwości składania deklaracji na portalu F-gas Portal na przyznanie kontyngentu uprawniającego do przywozu HFC luzem w 2024 r. spoza Unii Europejskiej jeśli przywieziona ilość HFC (w tym mieszanin) wyniesie 100 t CO2 eq lub więcej w ciągu roku [do pobrania tutaj]. Deklaracje mogą składać w okresie od 06.03.2023 do 05.04.2023 do godz. 13:00 importerzy, którzy są już zarejestrowani na F-Gas Portal lub złożyli stosowny wniosek o rejestrację przed dniem 20.02.2023. Importerzy, którzy nie dopełnili tego obowiązku nie będą mogli być uwzględnieni przez Komisję przy podziale kontyngentów jw. Przypominamy, że kontyngent przyznany na 2023 r. musi być wykorzystany (obowiązuje data wprowadzenia do obrotu w UE, czyli w praktyce data zwolnienia celnego) do 31.12.2023.
(24 I 2023)
Kontakt
Kierownik
mgr inż. Eliza Oksiuta
tel. +48 517 883 180
eliza.oksiuta@ichp.lukasiewicz.gov.pl
mgr inż. Marlena Gołębiewska
tel. +48 517 883 178
marlena.golebiewska@ichp.lukasiewicz.gov.pl
inż. Karolina Kulińska
tel. +48 517 883 179
karolina.kulinska@ichp.lukasiewicz.gov.pl
bowoik@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Informacje dotyczące Centralnego Rejestru Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (CRO) znajdą Państwo tutaj: www.cro.ichp.pl
Informacje dotyczące Bazy Danych Sprawozdań (BDS) o SZWO i FGC dostępne są tutaj: www.bds.ichp.pl
(Jeśli po wpisaniu jednego z adresów jw. pojawi się strona logowania CRO lub BDS, a nie strona informacyjna CRO lub BDS, należy wyczyścić historię przeglądarki i ponownie wpisać w nią ten adres)
kontakt: kontakt.cro@ichp.lukasiewicz.gov.pl lub kontakt.bds@ichp.lukasiewicz.gov.pl
tel. +48 517 883 178, +48 517 883 179, +48 517 883 180, +48 500 433 297