Nasze obszary działań
W jakich obszarach działamy?
☑ Badania naukowe, przemysłowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk chemicznych i technicznych, farmacji i biotechnologii
☑ Nowoczesne materiały i kompozyty polimerowe;
☑ Technologie polimerów przyjaznych środowisku: syntezy, modyfikacje, recykling; projektowanie nowych biopolimerów; Tworzywa sztuczne biodegradowalne, biokompostowalne. Tworzywa sztuczne otrzymywane z surowców odnawialnych. Polimery projektowane do specjalnych zastosowań – „tailor-made”
☑ Recykling i technologie zeroemisyjne
☑ Elektromobilność – wodorowe ogniwa paliwowe i elektrochemiczne źródła energii
☑ Opracowywanie formulacji i technologii wytwarzania produktów leczniczych, w tym biofarmaceutyków, wyrobów medycznych, suplementów diety oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego
☑ Produkcja substancji czynnych (API) na bazie własnych rozwiązań
☑ Analityka farmaceutyczna obejmująca badania substancji czynnych, produktów leczniczych, substancji pomocniczych, surowców farmaceutycznych oraz badania farmakokinetyczne
☑ Wytwarzanie leku cytostatycznego Biodribin® stosowanego przeciw białaczce włochatokomórkowej
☑ Inżynieria genetyczna i biosynteza
☑ Komercjalizacja i wdrażanie wyników prac badawczo-rozwojowych do praktyki przemysłowej
☑ Modelowanie procesów technologicznych (Ansys Fluent, ChemKin, ChemCad)
☑ Usługi z zakresu REACH i CLP
☑ Działania na rzecz Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu (BOWOiK)
☑ Działalność wydawnicza (czasopismo POLIMERY)
ludzie i organizacja
Dyrekcja
dr inż. Ewa ŚMIGIERA
Dyrektor
Łukasiewicz - Instytutu Chemii Przemysłowej
tel. +48 22 568 22 43,
22 633 97 98,
+48 510 968 563 ewa.smigiera@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Absolwentka Wydziału Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej (1998 r.). W 2021 r. ukończyła studia MBA Finance & Technology, w 2023 r. POST MBA Digital Transformation a w 2024 studium – Akademia Psychologii Przywództwa w Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej. W 2013 roku ukończyła studia podyplomowe Zarządzanie Projektami w Wyższej Szkole Ekologii i Innowacji w Lublinie. W 2007 r. uzyskała stopień doktora nauk technicznych w Instytucie Chemii Przemysłowej.
Od 1998 r. zatrudniona w Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytucie Chemii Przemysłowej imienia Profesora Ignacego Mościckiego w Warszawie (poprzednio Instytut Chemii Przemysłowej).
W latach 2015-2016 była Prezesem Zarządu ChemSpin sp. z o.o. o., powołanej przez Łukasiewicz – IChP (100% udziałów) do komercjalizacji wyników badań powstałych w Instytucie.
W latach 2017-2018 pełniła funkcję Kierownika Biura Transferu Technologii w Łukasiewicz – IChP.
Od 2017 r. do VI. 2024 była członkiem (ostatnio przewodniczącą) Rady Nadzorczej Silikony Polskie sp. z o.o., której współwłaścicielem jest Łukasiewicz – IChP.
Od 2019 r. jest przedstawicielem Ministra ds. nauki w Radzie Naukowej Instytutu Technologii Paliw i Energii (poprzednio IChPW), a od 2023 r. – przedstawicielem Łukasiewicz – IChP w Radzie Pracodawców (kierunek chemia) w Wyższej Szkole Inżynierii i Zdrowia w Warszawie.
W styczniu 2018 r. została powołana na Zastępcę Dyrektora ds. Badawczych i Komercjalizacji w Łukasiewicz – IChP i była odpowiedzialna za zarządzanie Departamentem Badawczym (obszar chemia, biotechnologia, farmacja) oraz Departamentem Komercjalizacji i Transferu Technologii.
15 maja 2024 r. decyzją Prezesa Centrum Łukasiewicz powołana na stanowisko Dyrektora Łukasiewicz – Instytutu Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego.
dr hab. Zbigniew ROGULSKI
Zastępca Dyrektora ds. Badawczych
Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej
tel. +48 453 056 149 zbigniew.rogulski@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Absolwent Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego (1999), doktor nauk chemicznych (Wydział Chemii UW, 2004), habilitacja w zakresie nauk technicznych – technologia chemiczna (Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej, 2016). Ukończył Podyplomowe Studia Menedżerskie w zakresie Zarządzania Szkołą Wyższą (Wydział Zarządzania UW, 2017), Podyplomowe Studium Prawno-Finansowe – Zrównoważone finanse (Wydział Prawa i Administracji UW, 2024), uczestnik studiów podyplomowych „Zarządzanie projektami” (SGH, 2024-2025). W latach 2010-2014 ukończył cykl szkoleń w zakresie komercjalizacji wyników prac B+R oraz nadzorowania i prowadzenia działalności spółek celowych.
W latach 1999-2015 pracownik naukowo-badawczy w Instytucie Chemii Przemysłowej im. prof. I. Mościckiego. W latach 2016-2024 Prodziekan Wydziału Chemii UW w zakresie finansów, rozwoju i infrastruktury.
W latach 2012-2016 Członek Zarządu, a następnie Rady Nadzorczej spółki celowej Uniwersytetu Warszawskiego dedykowanej do komercjalizowania prac badawczo-rozwojowych (UWRC sp. z o.o.). W latach 2014-2015 Prezes Zarządu spółki celowej Instytutu Chemii Przemysłowej – ChemSpin sp. z o.o. Od 2017 do chwili obecnej Przewodniczący Rady Łukasiewicz – Instytutu Przemysłu Organicznego.
Kierownik i główny wykonawca w projektach krajowych i międzynarodowych z zakresu magazynowania energii, recyklingu akumulatorów i baterii oraz wykorzystania radioizotopów w diagnostyce medycznej. W ramach działalności związanej z rozwojem infrastruktury Wydziału Chemii UW był kierownikiem zadań realizowanych na UW w ramach projektu Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii – CePTII. Był inicjatorem powstania oraz kierownikiem pierwszego w Polsce laboratorium do prowadzenia badań przedklinicznych z wykorzystaniem technik izotopowych (PET/SPECT/CT).
W dorobku naukowym ma (współautorstwo i autorstwo): 60 publikacji naukowych w czasopismach z listy filadelfijskiej, sześć patentów, dwa zgłoszenia patentowe, dwa rozwiązania know-how. Prowadzone prace badawcze uzyskały uznanie m.in. na wystawach wynalazczości w postaci dziesięciu złotych i siedmiu srebrnych medali oraz licznych wyróżnień, np. w konkursie na Polski Produkt Przyszłości. Indeks Hirscha – 16.
Decyzją Prezesa Centrum Łukasiewicz 1 stycznia 2025 r. powołany na stanowisko Zastępcy Dyrektora do spraw badawczych Łukasiewicz – Instytutu Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego.
mgr inż. Wojciech Konarski
Zastępca Dyrektora ds. Finansowych i Operacyjnych
tel. +48 502 292 707
wojciech.konarski@ichp.lukasiewicz.gov.pl
centra badawcze
Centrum Farmacji i Biotechnologii
GRUPA BADAWCZA Farmacji, Chemii Kosmetycznej i Biotechnologii
Lider Grupy
dr inż. Jolanta Janiszewska
tel. +48 517 883 174
jolanta.janiszewska@ichp.lukasiewicz.gov.pl
- Kosmetyki i produkty chemii gospodarczej
- Zaawansowane materiały funkcjonalne – wyroby medyczne, suplementy diety, farmaceutyki, nutraceutyki
- Wykorzystanie bioprocesów w technologii chemicznej
- Substancje biologicznie czynne dla branży life science
- Peptydy aktywne biologicznie – hydrolizaty białkowe, peptydy syntetyczne
Sekcja Technologii Formulacyjnych zajmuje się opracowywaniem formulacji i technologii wytwarzania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, suplementów diety oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego.
Zespół tworzą specjaliści z wieloletnim doświadczeniem w prowadzeniu projektów badawczo-rozwojowych, potwierdzonym licznymi wdrożeniami technologii w kraju i za granicą.
Nowoczesne zaplecze technologiczne (modernizacja w 2019 r.) zapewnia najwyższe standardy wytwarzania zgodne z wytycznymi EMA oraz FDA. Park technologiczny umożliwia wytwarzanie stałych form badanego produktu leczniczego do badań klinicznych, w tym:
- Krótkich serii dla chorób rzadkich, sierocych
- Serii standardowych dla chorób powszechnie występujących
- Preparatów do badań biorównoważności
- Formulacji do badań przedklinicznych
W Sekcji Chemii realizowane są dwa kluczowe obszary badań:
- opracowywanie innowacyjnych technologii substancji aktywnych leków generycznych w skali laboratoryjnej i wielkolaboratoryjnej non-GMP, pozwalającej na kolejne skalowania procesów wytwarzania substancji farmaceutycznych, aż do skali półtechnicznej,
- badania naukowe nad poszukiwaniem nowych związków posiadających aktywność biologiczną we współpracy z wiodącymi ośrodkami akademickimi w kraju i za granicą.
- Klonowanie fragmentów DNA i konstrukcja prokariotycznych szczepów produkcyjnych
- Kontrola stabilności szczepów, przygotowanie i prowadzenie Badawczego Banku Komórek (RCB) oraz Podstawowego Banku Komórek (MCB) i Roboczego Banku Komórek (WCB)
- Hodowla mikroorganizmów / Upstream produkcji
- Oczyszczanie rekombinowanych białek / Downstream produkcji
- Liofilizacja
- Identyfikacja białek i oznaczanie masy cząsteczkowej
- Inżynieria genetyczna
- Modelowanie molekularne
- Inżynieria białek
- Inne usługi
labORATORIUM Analityki farmaceutycznej
Zespól Kontroli Jakości prowadzi analizy w zakresie kontroli:
- materiałów wyjściowych używanych do produkcji substancji czynnych i produktów leczniczych
- półproduktów wytwarzanych w procesie produkcyjnym (badania międzyoperacyjne)
- finalnych produktów – substancji czynnych
- produktów leczniczych
- materiałów opakowaniowych, w których przechowywane są substancje czynne
- warunków wytwarzania, w tym procesów czyszczenia aparatury technologicznej zgodnie z Ph. Eur., USP, FP w standardzie GMP.
Zespół Analizy Chemicznej prowadzi badania w zakresie analiz substancji czynnych, produktów leczniczych, substancji pomocniczych, surowców farmaceutycznych zgodnie z Ph. Eur., USP, FP w standardzie GMP.
Zakres działalności
- Opracowanie i optymalizacja metod analitycznych
- Walidacja metod analitycznych
- Walidacja metod oznaczania pozostałości substancji w procesie mycia linii produkcyjnej
- Weryfikacja metod analitycznych
- Transfer metod analitycznych
- Certyfikacja serii na zgodność z GMP (certyfikat) w zakresie kontroli jakości produktów leczniczych, substancji aktywnych oraz substancji pomocniczych i surowców
- Badania dostępności farmaceutycznej dla różnych form farmaceutycznych
- Badania stabilności substancji czynnych i produktów leczniczych w kwalifikowanych komorach klimatycznych w warunkach długoterminowych
- Badanie profilu zanieczyszczeń – wykrywanie, identyfikacja oraz oznaczanie ilościowe zanieczyszczeń zgodnie z wymaganiami monografii farmakopealnych (USP, Ph. Eur., FP), zaleceniami Międzynarodowej Konferencji ds. Harmonizacji (ICH), wymaganiami Europejskiej Agencji ds. Leków (EMA) oraz amerykańskiej Agencji ds. Leków i Żywności (FDA)
- Standaryzacja wzorców substancji czynnych i ich zanieczyszczeń.
W Zespole Analityki Badawczej prowadzone są prace badawcze dotyczące pełnej analitycznej charakterystyki substancji chemicznych i farmaceutycznych oraz prace analityczne dla różnych form farmaceutycznych (tabletki, kapsułki, roztwory, krople do oczu w postaci roztworów i zawiesin, emulsje i maści). Na podstawie prowadzonych badań przygotowywana jest dokumentacja spełniająca wymagania komitetów kreujących kryteria jakości leków, w tym Międzynarodowej Rady Harmonizacji Wymagań Technicznych dla Rejestracji Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (ICH) oraz europejskich i amerykańskich Urzędów rejestracyjnych.
Zespół Analityki Badawczej współpracuje z jednostkami naukowymi i przemysłowymi realizując prace analityczne w ramach projektów naukowych. Wyniki prac badawczych prezentowane są w czasopismach o zasięgu krajowym oraz międzynarodowym, a także na konferencjach naukowych.
Zespół Farmakokinetyki prowadzi prace w zakresie badań biorównoważności (od 1883 r.) i dostępności biologicznej produktów leczniczych. Od roku 2003 Zespół pracuje zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (Certyfikat nr 25/2020/DPL). W ramach współpracy z krajowymi i zagranicznym firmami farmaceutycznymi i ośrodkami klinicznymi w zespole wykonano ponad 400 walidacji metod analitycznych i badań farmakokinetycznych.
Zakres działalności:
- Przygotowanie projektu badania
- Opracowanie lub adaptacja metody bioanalitycznej służącej do oznaczania substancji leczniczej i/lub metabolitów w materiale biologicznym
- Walidacja metody bioanalitycznej zgodnie z wymogami EMA
- Wykonanie oznaczeń w materiale biologicznym (HPLC, LC/MS/MS)
- Obliczenia farmakokinetyczne (WinNonlin)
- Dokumentacja badania w formacie CTD Moduł 5:
- Archiwizacja próbek materiału biologicznego (temp. ≤-14°C i ≤ -60°C)
- Przygotowanie opinii eksperckich
- Zarządzanie badaniami farmakokinetycznymi (w tym część kliniczna)
- Przygotowanie wniosku o dofinansowanie
Sekcja Analizy Mikrobiologicznej prowadzi prace w zakresie badań mikrobiologicznych dla zleceniodawców z przemysłu i w ramach kooperacji wewnętrznej Łukasiewicz- ICHP. Sekcja Analizy Mikrobiologicznej posiada certyfikat GMP i regularnie jest poddawany audytom firm zlecających badania oraz Głównej Inspekcji Farmaceutycznej. Oprócz standardowych badań w kontroli jakości, Sekcja zajmuje się także opracowaniem metod badań do konkretnych produktów farmaceutycznych oraz do produktów nie będących lekami.
Zakres działalności:
- badanie jałowości
- badanie czystości mikrobiologicznej
- badanie endotoksyn bakteryjnych (metoda żelowa: badanie graniczne)
- badanie skuteczności ochrony przeciwdrobnoustrojowej
- skuteczność środków dezynfekcyjnych
- monitorowanie mikrobiologiczne pomieszczeń czystych
- badania żyzności i jałowości podłóż mikrobiologicznych
- walidacje i transfery metod mikrobiologicznych – potwierdzenie odpowiedniości metody do danego zastosowania.
Centrum Zrównoważonej Chemii
GRUPA BADAWCZA Technologii Polimerów
Oferta badawcza
- Modyfikacja chemiczna tworzyw termoplastycznych metodą reaktywnego wytłaczania
- Recykling tworzyw termoplastycznych, w tym metodą reaktywnego wytłaczania
- Napełnianie i wzmacnianie tworzyw termoplastycznych
- Biodegradowalne kompozyty polimerowe z zastosowaniem surowców pochodzenia naturalnego
- Nanokompozyty polimerowe
- Modyfikacja i przetwórstwo tworzyw konstrukcyjnych, w tym PPO
- Badania właściwości materiałów polimerowych
- Technologia wytwarzania i modyfikacja tworzyw polimerowych
Oferta badawcza
- Badania nad ograniczaniem palności tworzyw sztucznych (polietylen, polipropylen, poliuretany, poliestry, epoksydy, polistyren i inne).
- Synteza i modyfikacja antypirenów bezhalogenowych w tym systemy dodatków ograniczających palność typu Intumescent Flame Retardant System (IFRs), syntezy antypirenów na bazie technologii żywic epoksydowych.
- Dobór antypirenów działających efektywnie w kompozycji z danym tworzywem.
- Technologie otrzymywania żywic poliestrowych, żywic epoksydowych – w tym żywice o właściwościach specjalnych, ciekłe, niskotopliwe, stałe żywice epoksydowe, środki uelastyczniające do żywic epoksydowych.
- Technologie otrzymywania kompozytów w tym nanokompozytów w oparciu o duroplasty.
- Synteza środków pomocniczych do wybranych żywic konstrukcyjnych – w tym plastyfikatory otrzymywane z produktów ubocznych i odpadowych.
- Technologie żywic mocznikowo, melaminowo, fenolowo – formaldehydowych – w tym pianki melaminowe oraz żywice o obniżonej emisji formaldehydu.
- Technologie otrzymywania tworzyw poliuretanowych – nowego typu materiały izolacyjne (budownictwo modułowe), elastyczne pianki poliuretanowe.
- Technologie wodorozcieńczalnych żywic poliestrowych.
- Optymalizacja technologii już istniejących związanych z powyższą tematyką.
- Nowe materiały polimerowe: modyfikacja chemiczna i fizyko-chemiczna termo- i duroplastów.
- Nowe materiały polimerowe: polimery funkcjonalne z dodatkiem modyfikatorów struktury lub funkcjonalizowanych hybrydowych napełniaczy naturalnych lub odpadowych.
- Termoplastyczne, bezrozpuszczalnikowe kleje typu hot-melt: kleje polikondensacyjne (poliamidowe, poliestrowe), kleje oparte o PP, PE, kopolimery EVA, APAO i kauczuki blokowe (SIS, SBS, SEBS) i inne, kleje stosowane w przemyśle: skórzanym, elektrotechnicznym, budowlanym meblarskim, opakowaniowym i elektronice.
Oferta badawcza
- Projektowanie nowych biopolimerów o konkurencyjnych właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych i przeciwutleniających
- Modyfikacja właściwości fizykochemicznych i użytkowych biodegradowalnych polimerów naturalnych (szczególnie chitozanu) o potencjalnym zastosowaniu w przemyśle opakowaniowym
- Otrzymywanie nowych plastyfikatorów materiałów polimerowych na bazie polisacharydów, w tym synteza mieszanin głęboko eutektycznych (z ang. deep eutectic solvent)
- Powłoki jadalne i opakowania aktywne na bazie polimerów pochodzenia naturalnego, jako konkurencja dla współczesnych materiałów opakowaniowych stosowanych w przemyśle spożywczym
- Badanie procesów uwalnianie składników aktywnych z matryc polimerowych
- Otrzymywanie i charakterystyka fizykochemiczna nowych czynników sieciujących oraz mieszanin i kompozytów polimerowych
- Sieciowanie chemiczne i fizyczne mieszanin polimerowych
- Polimeryzacja emulsyjna, suspensyjna, blokowa – otrzymywanie suspensji polimerowych i monodyspersyjnych lateksów oraz transparentnych tworzyw sztucznych
- Oczyszczanie i wydzielanie substancji (np. z materiału roślinnego) metodą ekstrakcyjną oraz metodą sorpcji i desorpcji na żywicach jonowych lub niejonowych
- Otrzymywanie ekologicznych środków grzybobójczy i bakteriobójczych oraz naturalnych nawozów
Oferta badawcza
- Synteza poliuretanów i silikono-uretanów sieciujących się wilgocią z powietrza,
- Wodne dyspersje poliuretanowe, silikono-uretanowe, akrylowo-uretanowe, silikonowo-akrylowe, akrylowo-alkidowe, zwłaszcza w zastosowaniu jako materiały powłokowe,
- Modyfikacja izocyjanianami asfaltów, paków węglowych i żywic węglowodorowych,
- Asocjacyjne zagęszczacze poliuretanowe,
- Badania starzeniowe i aplikacyjne klejów, powłok, kitów i kompozycji,
- Plastyfikatory polimeryczne do PVC,
- Bezrozpuszczalnikowe i wodno-dyspersyjne spoiwa do powłok sieciujących promieniowaniem UV,
- Silikono-uretany jako:
- rusztowania żywych komórek,
- stałe elektrolity polimerowe,
- membrany do separacji mieszanin ciekłych i gazowych,
- Nanoproszki polimerowe jako modyfikatory udarności lakierów proszkowych i tworzyw polimerowych,
- Materiały powłokowe do specjalnych zastosowań np. samonaprawiające się powłoki polimeryczne, ekranujące promieniowanie elektromagnetyczne itp,
- Retykulowany węgiel szklisty,
- Polimerowe materiały eksploatacyjne stosowane w drukarkach 3D’
- Badania wybranych właściwości materiałów powłokowych (farb i lakierów).
- Synteza, optymalizacja i modyfikacja polimerów winylowych i specjalnych w tym: , poli(chlorek winylu), poli(winylobutyral), .poli(tlenek fenylenu), poli(tlenek metylenu), poliakrylan
- Technologia wytwarzania suspensyjnego PVC –wszelkie aspekty, w tym zwiększanie skali procesów prowadzonych w warunkach laboratoryjnych do skali pilotowej i przemysłowej.
- Technologia wytwarzania nanokompozytów PVC produkowanych „in-situ” – skala laboratoryjna, pilotowa.
- Technologia wytwarzania poliacetali – skala wielkolaboratoryjna i przemysłowa, fizyczna modyfikacja, opracowania założeń projektowych procesu wytwarzania poliacetali w skali przemysłowej.
- Kopolimeryzacja kationowa trioksanu z różnymi komonomerami, dobór inicjatorów.
- Dobór składu i warunków przetwórstwa mieszanek PVC, w tym zawierających PVC pochodzący z recyklingu.
Oferta badawcza
Prace badawcze w procesie polimeryzacji chlorku winylu (synteza PCW)
→ Opracowywanie nowych składów recepturowych reakcyjnej w celu poprawy jakości otrzymywanego polichlorku winylu
→ Optymalizacja procesów syntezy PCW w kierunku: Zwiększania wydajności, Składów recepturowych
→ Badania w kierunku opracowania rodzajów PCW do nowych zastosowań
→ Badanie wpływu poszczególnych składników mieszaniny reakcyjnej na właściwości PCW
→ Badanie nowych substancji pomocniczych w procesie syntezy PCW i określenie ich wpływu na jakość otrzymywanego PCW
→ Badania w kierunku spełnienia wymagań środowiskowych procesu syntezy PCW.
Prace badawcze przy sporządzaniu suchej mieszanki (dry-blendu)
→ Opracowanie receptury suchej mieszanki spełniającej określone właściwości użytkowe
→ Opracowanie receptury suchej mieszanki spełniające określone właściwości przetwórcze
→ Modyfikacja receptury pod kątem optymalizacji: Składu, Właściwości, Ceny
→ Badanie skuteczności działania nowych środków przetwórczych oraz określenia ich sposobu użycia (ilości, etap wprowadzenia do mieszanki) na właściwości gotowego wyrobu i procesu przetwórczego
→ Badania jakościowe mieszanek PCW.
Badania przetwórcze
GRUPA BADAWCZA Technologii Chemicznej
Oferta badawcza
- Procesy wielkiej syntezy organicznej
- Procesy wysokociśnieniowe
- Analiza identyfikacyjna związków organicznych
- Oferta badawczo-projektowa
- Synteza cieczy jonowych
- Wysokoprzetworzone chemikalia – środki biobójcze i higienizujące
- Bioprocesy w technologii chemicznej
- Rozdzielanie mieszanin azeotropowych
- Proces odsiarczania paliw
- Analiza związków organicznych
Oferta badawcza
- Badania procesów odwodornienia lekkich węglowodorów alifatycznych (C3, C4)
- Badania procesów katalitycznych w układach wielofazowych w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury; skala laboratoryjna i półtechniczna
- Produkcja paliw syntetycznych – synteza Fischer-Tropscha z wykorzystaniem CO2
- Opracowywanie, projektowanie i optymalizacja procesów technologicznych – proekologiczne, alternatywne ścieżki syntezy (skala laboratoryjna do wielkolaboratoryjnej)
- Oczyszczanie strumieni gazowych/ciekłych produktów
- Rozdział strumieni procesowych technikami membranowymi.
Doświadczenie
- Testy katalizatorów przemysłowych
- Procesy przekształceń termicznych (piroliza, kraking)
- Odwodornienie niskocząsteczkowych olefin
- Obliczenia, projektowanie i optymalizacja aparatów i procesów chemicznych
- Rozdział strumieni procesowych technikami membranowymi.
- Synteza Fischer-Tropscha.
Oferta badawcza
- Ekspertyzy i oceny perspektywicznych kierunków rozwoju procesów chemicznych oraz petro-biorafineryjnych
- Wspomaganie mechanochemiczne i inne metody intensyfikacji przemysłowych syntez organicznych
- Systemowe rozwiązania w zakresie oleochemii, kaskadowego przetwórstwa odpadów, biomasy leśnej i rolnej oraz surowców odnawialnych
- Oceny koncepcji technologicznych w kontekście wdrożenia w przemyśle – z uwzględnieniem integracji surowcowej i procesowej
- Optymalizacja i powiększanie skali procesów petro-, biorafineryjnych i recyklingu (po ocenie koncepcji)
- Procesy pirolizy, krakongu i zgazowania odpadów tworzyw sztucznych i gumy, biomasy i niesortowanych odpadów komunalnych
- Biorafineryjne metody otrzymywania chemikaliów bazowych, związków wysokoprzetworzonych i materiałów pędnych (biopaliwa II i III generacji)
- Technologie wytwarzania wodoru dla potrzeb przemysłu chemicznego, energetyki rozproszonej i elektromobilności
- Projektowanie, preparatyka i charakterystyka katalizatorów do syntez organicznych
- Enancjoselektywne katalizatory w procesach syntezy organicznej
- Napełniacze mineralne i pochodzenia roślinnego do kompozytów polimerowych i uszlachetniania recyklatów
- Analizy fizykochemiczne katalizatorów, strumieni procesowych i produktów procesów petro-, biorafineryjnych i recyklingu.
Doświadczenie
- Ekspertyzy kierunków rozwoju procesów chemicznych oraz petro- i biorafineryjnych;
- Mechanochemiczna intensyfikacja przemysłowych procesów chemicznych;
- Opracowanie nowych, atrakcyjnych technologicznie ścieżek zagospodarowania odpadów i przetwórstwa biomasy, w tym do materiałów pędnych i związków wysokoprzetworzonych;
- Wytwarzanie wysokoprzetworzonych związków z surowców odnawialnych (np. na bazie chlorofilu);
- Opracowywanie nowych, wydajnych układów katalitycznych;
- Powiększanie skali procesów technologicznych.
Ocena i analiza wyrobów i surowców chemii gospodarczej
Ocena i analiza wyrobów i surowców chemii gospodarczej w warunkach laboratoryjnych i rzeczywistych
- Płynne środki do mycia naczyń: badanie zdolności myjącej (test IKW, test mycia bezpośredniego) badanie zdolności emulgowania tłuszczu.
- Środki do mycia sanitariatów: badanie zdolności rozpuszczania kamienia wodnego.
- Mleczka i proszki czyszczące: badanie zdolności myjącej i uszkadzania powierzchni.
- Środki do mycia szyb: badanie zdolności usuwania brudu, suchej masy, zawartości alkoholu.
- Szampony: badanie zdolności pianotwórczych.
- Badania analityczne i fizyko-chemiczne surowców i gotowych wyrobów.
Wyposażenie badawcze
- Wet Abrasion Scrub Tester 903/PG, SheenInstruments Ltd
- Spektrofotometr DataColor 400
- Komora True View 2 DataColor
- Połyskościomierz micro-TRI-gloss, BYK-gardner
- Zestawy Soxtec System 2 HT2, Tecator
- Piec muflowy 48000, Thermolyne
- Maszyna wytrzymałościowa LRX, Lloyd
- Wyposażenie do oceny zdolności myjącej środków do ręcznego mycia naczyń
- Myjka rotacyjno-oscylacyjna
- Zmywarki do naczyń, Siemens
- Wyposażenie do oceny zdolności pianotwórczej i wskaźnika trwałości piany
- Wyposażenie do oceny zdolności usuwania kamienia wodnego
- Wiskozymetr RVF, Brookfield
- Wagosuszarka Mettler Toledo PM400
Kontakt
inż. Renata Dudek
tel. +48 517 883 166
renata.dudek@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Badania biodegradacji całkowitej związków organicznych, w tym detergentów
- Badania biodegradacji całkowitej metodą respirometrii manometrycznej
- Badania biodegradacji całkowitej metodą pomiaru ubytku rozpuszczonego węgla organicznego (RWO)
- Oznaczanie chemicznego zużycia tlenu (ChZT)
- Oznaczanie rozpuszczonego węgla organicznego (RWO)
Badania wykonywane metodami wg Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 440/2008 z 30 maja 2008 r., OECD 301 oraz norm PN-EN ISO 9408:2005, PN-EN ISO 7827:2013-06, PN-ISO 6060:2006 i ISO 8245:1999(E).
Laboratorium jest notyfikowane w krajach Unii Europejskiej w zakresie badania biodegradacji detergentów zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 648/2004 WE nr 648/2004 z 31 marca 2004 r. w sprawie detergentów (Official Journal of The European Union 2009/C39/05).
Wyposażenie badawcze
- Respirometr zamknięty Sapromat E, Labortechnik H+P
- Automatyczny analizator węgla TOC-5050, Shimadzu
- Wstrząsarki Big&Bigger Bill, Brunswick, USA
- Wyposażenie do oznaczania ChZT metodą miareczkową
Kontakt
inż. Renata Dudek
tel. +48 517 883 166
renata.dudek@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Oznaczanie triacylogliceroli
Oznaczanie triacylogliceroli metodą chromatografii gazowej w biowęglowodorach i frakcjach naftowych zawierających biowęglowodory (metoda akredytowana).
Wyposażenie badawcze
Chromatograf gazowy 5890 seria II
Kontakt
dr inż. Dominika Kubica
tel. +48 517 883 165
dominika.kubica@ichp.lukasiewicz.gov.pl
mgr Małgorzata Walkiewicz
tel. +48 517 883 168
malgorzata.walkiewicz@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Analiza związków organicznych, polimerów i tworzyw sztucznych
- identyfikacja związków organicznych, polimerów, tworzyw sztucznych, farb, klejów, spoiw, itp. metodami spektrofotometrycznymi i chromatograficznymi;
- identyfikacja i badania struktury nielotnych substancji organicznych, np. polimerów syntetycznych i naturalnych, produktów biochemicznych, geochemicznych metodą Py/GC/FTIR;
- oznaczanie średnich ciężarów cząsteczkowych i rozrzutu ciężarów cząsteczkowych polimerów metodą chromatografii żelowej (GPC);
- badania analityczne związków organicznych metodami spektrofotometrii absorpcyjnej FTIR i UV-VIS;
- badania utwardzania i sieciowania związków wielkocząsteczkowych metodą FTIR (oznaczanie grup funkcyjnych);
- analiza składu (identyfikacja lotnych składników) mieszanin związków organicznych metodami GC/MS i GC/AED;
- oznaczanie śladowych ilości substancji toksycznych (monomerów i rozpuszczalników) w wyrobach z tworzyw sztucznych i innych metodą GC z wykorzystaniem techniki head-space, detektorów płomieniowo-jonizacyjnych (GC/FID) oraz detektorów emisji atomowej (GC/AED) i wychwytu elektronów (GC/ECD);
- oznaczanie zawartości alkoholi C1–C3 w wyrobach chemii gospodarczej i wyrobach farmaceutycznych metodą GC/FID;
- oznaczanie zawartości kwasów organicznych, węglowodorów, alkoholi, estrów i ketonów w próbkach gazowych metodą GC/FID;
- badanie migracji do płynów modelowych symulujących żywność oraz emisji do atmosfery śladowych ilości substancji z wyrobów wykonanych z tworzyw sztucznych metodami spektrofotometrycznymi i chromatograficznymi;
- kontrola czystości surowców chemicznych oraz badanie procesów technologicznych metodami UV, GC, FTIR i AAS.
Kontakt
dr Joanna Sołtysiak
tel. +48 517 883 167
joanna.soltysiak@ichp.lukasiewicz.gov.pl
- oznaczanie lotnych związków zapachowych i aromatów metodą GC-MS;
- oznaczanie związków organicznych w surowcach kosmetycznych metodą chromatografii gazowej (GC-MS, GC-FID);
- identyfikacja lotnych związków organicznych w różnych matrycach techniką GC-MS i Headspace- GC-MS;
- oznaczanie składu kwasów tłuszczowych w olejach roślinnych i tłuszczach zwierzęcych (zgodnie z PN-EN ISO 5508:1996 i PN-EN ISO 5509:2001) metodą GC;
- analiza próbek gazowych metodami GC-MS oraz GC-FID/TCD
- oznaczanie zawartości formaldehydu w wyrobach i surowcach kosmetycznych (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16.07.2004 r., Dz. U. Nr 206 z 22.09.2004, poz. 2106) metodą HPLC;
- oznaczanie zawartości wody metodą miareczkowania kulometrycznego Karla Fischera wg PN-EN ISO 12937 i ASTMD 6304
- oznaczanie zawartości wody metodą miareczkowania potencjometrycznego Karla Fischera
- oznaczanie indeksu bromowego za pomocą miareczkowania kulometrycznego wg ASTMD1492
- oznaczanie liczby bromowej za pomocą miareczkowania kulometrycznego
- oznaczanie gęstości – metodą areometrem wg ASTMD 1298 i PN-EN ISO 3675
- oznaczanie gęstości – metodą z piknometrem
- oznaczanie zawartości fosforu metodą spektrofotometryczną wg AOCS Official Method ca 12-55
- oznaczanie zawartości wody wolnej wg ASTMD 2709
- oznaczanie zawartości substancji niezmydlających w olejach i tłuszczach roślinnych oraz zwierzęcych wg PNISO 3596
- oznaczanie zanieczyszczeń nierozpuszczalnych w olejach i tłuszczach roślinnych oraz zwierzęcych wg PN-EN ISO 663
- oznaczanie liczby jodowej wg PN-EN 14111
- oznaczanie liczby nadtlenkowej w olejach i tłuszczach roślinnych oraz zwierzęcych wg PN-EN ISO 3960
- oznaczanie liczby zmydlania wg PN-C-04043
- oznaczanie liczby kwasowej wg PN-EN 14104 i PN-ISO 660
- oznaczanie zawartości wody i substancji lotnych w olejach i tłuszczach roślinnych oraz zwierzęcych wg PN-EN ISO 662
- oznaczanie punktu anilinowego wg ASTMD 611
- oznaczanie zawartości asfaltenów wg ASTMD 3279
- oznaczanie temperatury płynięcia wg PN-EN ISO 3016
- oznaczanie współczynnika refrakcji wg ASTMD 1218
Kontakt
dr inż. Dominika Kubica
tel. +48 517 883 165
dominika.kubica@ichp.lukasiewicz.gov.pl
mgr Małgorzata Walkiewicz
tel. +48 517 883 168
malgorzata.walkiewicz@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Oferta badawcza
- Hydrometalurgia i elektrometalurgia metali nieżelaznych
- Odzyskiwanie metali i cennych pierwiastków z produktów i odpadów przemysłowych
- Technologie otrzymywania nanometali do zastosowań przemysłowych
- Oczyszczanie elektrolitów przemysłowych i odpadowych z zanieczyszczeń metalicznych
- Zastosowanie nowych materiałów elektrodowych w ogniwach, akumulatorach i superkondesatorach
- Niskotemperaturowe ogniwa paliwowe z elektrolitem polimerowym – budowa i testowanie ogniw
- Badania nad elektrokatalizą oraz mechanizmem i kinetyką wybranych procesów elektrodowych
- Utylizacja i recykling akumulatorów i baterii
- Kompozyty polimerowe z udziałem napełniaczy metalicznych
- Badanie właściwości i analiza materiałów za pomocą nowoczesnych metod fizykochemicznych (SEM, PCS)
- Oznaczanie zawartości metali w roztworach wodnych oraz w próbkach organicznych, nieorganicznych i z matrycą mieszaną organiczno-nieorganiczną (po roztwarzaniu/mineralizacji próbek)
Doświadczenie
- Przygotowania elektrod i prowadzenia reakcji elektrodowych mających znaczenie dla elektrochemicznych źródeł energii
- Konstrukcja i badanie akumulatorów i ogniw
- Konstrukcja wydajnych energetycznych ogniw paliwowych typu DMFC i H2-PEFC
- Budowa i projektowanie elektrochemicznych stanowisk badawczych
- Badania wzakresie elektrochemicznych procesów wydzielania metali i ich związków na różnorodnych podłożach (RVC®, GC, Pt, Au, Fe, Pb, PbO2, grafit, ultramikroelektrody)
- Badania w zakresie oczyszczania elektrolitów odpadowych z zanieczyszczeń metalicznych
- Opracowanie technologii otrzymywania proszków i nanoproszków miedzi
- Opracowanie metody otrzymywania kompozytów polimerowych z udziałem nanoproszków miedzi do zastosowania w ekranowaniu promieniowania elektromagnetycznego
Farmacja
Kierownik
dr Zbigniew Araźny
tel. +48 453 056 268
zbigniew.arazny@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Działalność Działu Półtechnik obejmuje prace badawczo-wdrożeniowe w skali półtechnicznej (opracowanie dokumentacji, powiększenie skali laboratoryjnej, optymalizację i walidację procesu technologicznego) oraz produkcję substancji aktywnych.
Substancje aktywne (API) produkowane są w pomieszczeniach kompletnie zmodernizowanych w latach 2005-2007, wyposażonych w nowoczesną aparaturę i instalacje technologiczne spełniające europejskie wymagania farmaceutyczne.
Proces technologiczny jest kontrolowany i dokumentowany pod względem jakości i czystości zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP). Końcowe etapy wytwarzania substancji aktywnych realizuje się w strefie szarej kontrolowanej, w której zainstalowano 3 linie do procesu oczyszczania produktu oraz 2 linie do końcowych operacji technologicznych.
Kierownik
mgr inż. Agnieszka Zaniewska
tel. +48 721 991 512
agnieszka.zaniewska@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Dział Minisyntez prowadzi badania nad technologiami wytwarzania aktywnych substancji farmaceutycznych i wytwarza takie substancje w małej skali, od gramów do kilogramów. Prace badawcze ogniskują się wokół rozwoju technologii wytwarzania, głównie powiększania skali, optymalizacji i walidacji procesów. Opracowane technologie stosowane są we własnym oddziale produkcyjnym lub oferowane innym firmom farmaceutycznym. Pracownicy zatrudnieni w zakładzie mają duże doświadczenie w prowadzeniu syntez w różnej skali, w pracy z agresywnymi chemikaliami takimi jak: chlorowodór, fluorowodór, dwutlenek siarki, związki metaloorganiczne (np. związki Grignarda, alkilolit) i w oczyszczaniu substancji różnorodnym technikami.
Aktywne substancje farmaceutyczne (API) są produkowane w Dziale Minisyntez w pomieszczeniach dedykowanych z zachowaniem wszelkich wymagań dobrej praktyki wytwarzania (GMP). Posiadamy wydane przez Głównego Inspektora Farmacetycznego certyfikaty GMP dla alfacalcidolu, calcifediolu, calcitriolu, calcipotriolu, tacalcidolu, anastrozolu i latanoprostu. Nasze produkty są sprzedawane na całym świecie: Japonii, Chinach, Tajlandii, Meksyku i w licznych krajach europejskich.
Kierownik
dr Anna Nikonowicz
tel. +48 601 191 135
anna.nikonowicz@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Zadaniem Działu Handlu jest współpraca z klientami biznesowymi, którzy są zainteresowani pozyskaniem substancji czynnych (API) do celów produkcyjnych bądź handlowych, a także promocja wytwarzanych w Instytucie produktów farmaceutycznych. Naszym celem jest również pozyskiwanie nowych partnerów biznesowych oraz podmiotów naukowo-badawczych do współpracy w zakresie rozwoju oferty produktowej naszego Instytutu, mającego wieloletnie doświadczenie w syntezie chemicznej.
Przy współpracy z Działami Minisyntez i Półtechniki jesteśmy odpowiedzialni za koordynowanie procesu produkcji oraz negocjowanie warunków sprzedaży farmaceutycznych produktów certyfikowanych, oferowanych klientom.
Nasza fachowa wiedza oraz doświadczenie przekładają się na najwyższą jakość usług biznesowych w relacji z odbiorcami.
Poza substancjami czynnymi nasz zespół jest w pełni odpowiedzialny za produkt leczniczy o nazwie Biodribin® i jego dopuszczenie do obrotu na rynek farmaceutyczny.
ZAPRASZAMY!
Certyfikaty
Certyfikat Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP)
Potwierdzający jakość wytwarzania substancji aktywnych alfakalcydol, kalcyfediolu wodzian, kalcypotriol bezwodny, paricalcitol, brynzolamid
Wydawca: Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF)
Nr certyfikatu: IWSC.405.23.2019.ES.1-1/WTC/0079_01_02/133
Certyfikat Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP)
Potwierdzający jakość wytwarzania substancji aktywnych karwedilol, wodorosiarczan (+)-klopidogrelu
Wydawca: Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF)
Nr certyfikatu GIF-IW-400/0079_01_02/04/86/17
Certyfikat Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP)
Potwierdzający jakość produktu leczniczego przeznaczonego dla ludzi.
Wydawca: Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF)
Nr certyfikatu: IWSC.405.102.2022.IP.2/WTC/0079_01_01/238
Certyfikat Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP)
Potwierdzający jakość badań farmakokinetycznych i bioanalitycznych, w tym badań równoważności i dostępności biologicznej
Wydawca: Biuro ds. Substancji Chemicznych
Nr certyfikatu: 25/2020/DPL
Akredytacja w Japonii
Akredytacja zagranicznego wytwórcy produktów leczniczych
Wydawca: Ministerstwo Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej Japonii
Nr certyfikatu: AG22300014
Certyfikat Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP)
Produkty lecznicze przeznaczone dla ludzi
Wydawca: Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF)
Nr certyfikatu: IWPS.405.102.2022.IP.1/ WTC/0079_01_01/237
Certyfikat Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP)
Produkty lecznicze weterynaryjne
Wydawca: Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF)
Nr certyfikatu: IWPS.405.9.2020.AL.2 WTC/0034_01_01/149
Certyfikat Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP)
Badane produkty lecznicze przeznaczone dla ludzi
Wydawca: Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF)
Nr certyfikatu: IWPS.405.118.2022.OP.1/ WTC/0034_01_01/260
Komercjalizacja
Dyrektor
mgr Paulina Pietrasik-Stippa
tel. +48 453 056 150
paulina.pietrasik-stippa@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Kierownik
dr inż. Zbigniew Laskowski
tel. +48 453 056 224
zbigniew.laskowski@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Kierownik
mgr inż. Marek Sieczkowski
tel. +48 453 056 338
marketing@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Kierownik
mgr Urszula Skurzewska
tel. +48 453 056 228
urszula.skurzewska@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Kierownik
mgr Grzegorz Breski
tel. +48 453 056 218
grzegorz.breski@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Kierownik
dr Eliza Wawrzyn
tel. +48 453 056 302
eliza.wawrzyn@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Rzecznik Patentowy
mgr Jolanta Rosińska
tel. +48 453 056 219
jolanta.rosinska@ichp.lukasiewicz.gov.pl
dział bezpieczeństwa chemicznego (REACH i CLP)
Dział Bezpieczeństwa Chemicznego w Łukasiewicz – Instytucie Chemii Przemysłowej oferuje w ramach prowadzonej działalności doradztwo, konsultacje, szkolenia, opracowanie i weryfikację kart charakterystyki oraz usługi na rzecz przedsiębiorstw z branży chemicznej i pokrewnych, ze szczególnym uwzględnieniem rozporządzeń REACH i CLP.
Organizujemy szkolenia i warsztaty dla osób, które w przedsiębiorstwie są odpowiedzialne za rejestrację substancji chemicznych, przygotowanie dokumentacji związanej z klasyfikacją i oznakowaniem substancji i mieszanin chemicznych oraz opracowanie kart charakterystyki.
Kierownik Działu Bezpieczeństwa Chemicznego
mgr inż. Paulina Porębska-Sęktas
tel. +48 453 056 232
paulina.porebska-sektas@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Dział Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu (BOWOiK)
Podstawowym celem działania Działu Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu jest zapewnienie realizacji zobowiązań Polski wynikających z protokołu montrealskiego oraz przepisów europejskich i krajowych dotyczących substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO) i fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów).
BOWOiK działa w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytucie Chemii Przemysłowej, wykonując zadania Instytutu jako wyspecjalizowanej jednostki wskazanej w art. 17 Ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych z dnia 15 maja 2015 r. Jednym z zadań ustawowych jest prowadzenie Centralnego Rejestru Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (CRO);
Kierownik Działu Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu
mgr inż. Eliza Oksiuta
tel. +48 517 883 180
eliza.oksiuta@ichp.lukasiewicz.gov.pl
Dział zapewniania jakości
Polityka Jakości realizowana w Instytucie opiera się na niezawodnych i konkurencyjnych usługach wykorzystujących nowoczesne techniki badawcze z zastosowaniem urządzeń nowej generacji. Ciągłe doskonalenie metod pracy, terminowa i spełniająca uzgodnione wymagania realizacja umów, bezstronność, rzetelność, niezależność i poufność badań, stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych personelu oraz doskonalenie systemu zapewnienia jakości pozwalają na spełnienie oczekiwań i budowę zaufania klientów.
Kierownik Działu Zapewniania Jakości
mgr Agnieszka Pacek
tel. +48 601 302 882
agnieszka.pacek@ichp.lukasiewicz.gov.pl
wydawnictwa
„Polimery” – czasopismo o zasięgu międzynarodowym, wydawane od 1956 r. przez Łukasiewicz – Instytut Chemii Przemysłowej, obejmujące tematykę: tworzyw wielkocząsteczkowych, gumy, lakierów i włókien sztucznych. Czasopismo jest skierowane do pracowników naukowych, menadżerów oraz pracowników inżynieryjnych wyższych uczelni, PAN, instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz, instytutów badawczych i zakładów przemysłowych, specjalizujących się w chemii, fizykochemii, technologii i przetwórstwie polimerów, a także medycynie, farmacji i biotechnologii.
„Polimery” na swoich łamach przedstawiają oryginalne, recenzowane przez specjalistów prace publikowane w języku angielskim obejmujące zagadnienia dotyczące najnowszych osiągnięć w dziedzinie syntezy, analizy, technologii, modyfikacji, przetwórstwa, właściwości, zastosowania i recyklingu tworzyw polimerowych.
