Nowoczesna medycyna to nie tylko innowacyjne terapie i roboty chirurgiczne. To również zaawansowane materiały, które w codziennej pracy lekarzy i pielęgniarek są niezastąpione. Jednym z takich tworzyw jest polichlorek winylu (PCW) – jeden z najczęściej stosowanych polimerów na świecie, nie tylko w medycynie ale też w budownictwie, elektronice, przemyśle i produktach codziennego użytku. PCW to termoplast, co oznacza, że pod wpływem ciepła staje się miękki i może być formowany, a po schłodzeniu twardnieje. Z tego tworzywa powstają worki do przechowywania krwi, płynów infuzyjnych i żywieniowych, rurki infuzyjne, dializacyjne, cewniki, maski tlenowe czy rurki tracheotomijne. PCW jest obecny w salach operacyjnych pod postacią wyrobów jednorazowego użytku, które muszą być sterylne, trwałe i bezpieczne dla pacjentów. To również materiał, z którego produkuje się blistry i opakowania leków, a także bezpieczne wykładziny ścienne i podłogowe ograniczające ryzyko zakażeń szpitalnych.
Badania nad PCW nieustannie poszukują sposobów, by uczynić ten materiał jeszcze bardziej przyjaznym dla zdrowia i środowiska. W Łukasiewicz – Instytucie Chemii Przemysłowej prowadzone są prace nad zrównoważoną syntezą i przetwórstwem PCW, ze szczególnym uwzględnieniem aplikacji medycznych.
– Kluczem do szerokiego wykorzystania PCW w medycynie jest jego unikatowa kombinacja właściwości: wysoka odporność chemiczna, elastyczność, możliwość wielokrotnej sterylizacji bez utraty parametrów użytkowych oraz łatwość dopasowania do specyficznych potrzeb dzięki zastosowaniu odpowiednich plastyfikatorów, stabilizatorów czy dodatków antybakteryjnych – mgr inż. Marcin Kumosiński, Kierownik Sekcji Polimerów Winylowych Łukasiewicz – IChP.
Rozwój technologii wokół PCW nie zatrzymał się na podstawowych zastosowaniach. Dzisiejsze innowacje w tym obszarze koncentrują się na jeszcze większym zwiększeniu bezpieczeństwa pacjentów i ograniczaniu ryzyka zakażeń. Nowoczesne wyroby z PCW wzbogaca się o dodatki biobójcze, tj. nanocząstki srebra, miedzi czy tlenku cynku, które skutecznie ograniczają rozwój bakterii i grzybów na powierzchni wyrobów medycznych.
Jak zauważa dr inż. Agnieszka Abramowicz z Sekcji Polimerów Winylowych Łukasiewicz – IChP: – Wprowadzenie nowoczesnych metod modyfikacji i recyklingu PCW medycznego to nie tylko kwestia technologii – to odpowiedzialność za zdrowie ludzi i kondycję naszej planety.
Znaczenie tych badań trudno przecenić. W świecie, w którym rośnie liczba hospitalizacji, a infekcje szpitalne stają się coraz większym wyzwaniem, tworzenie materiałów medycznych o wysokim poziomie bezpieczeństwa biologicznego ma bezpośredni wpływ na przeżywalność pacjentów i jakość leczenia. Wprowadzenie do szpitali wyrobów z PCW, które aktywnie ograniczają rozwój patogenów, to krok w stronę bardziej efektywnej, bezpiecznej i zrównoważonej medycyny. W laboratoriach Łukasiewicz – IChP badania zaczynają się już na etapie syntezy polimeru, w reaktorach laboratoryjnych, a wkrótce będą realizowane w jeszcze większej skali dzięki nowoczesnemu 10-litrowemu reaktorowi, współfinansowanemu ze środków Krajowego Planu Odbudowy. Rozwijane technologie obejmują zastępowanie tradycyjnych plastyfikatorów substancjami bezpieczniejszymi dla ludzi i środowiska, modyfikacje struktury polimeru w kierunku zwiększonej biodegradowalności, a także tworzenie zaawansowanych kompozytów PCW o właściwościach antybakteryjnych i antyseptycznych. Jednym z ambitnych celów jest też rozwój metod recyklingu mechanicznego i chemicznego dla wyrobów medycznych z PCW, co w praktyce oznacza zmniejszenie śladu węglowego całego sektora ochrony zdrowia.
PCW to dziś nie tylko tanie i praktyczne tworzywo. To zaawansowane technologicznie rozwiązanie, które łączy świat chemii, medycyny i ekologii w jednym celu: ratowania życia w sposób coraz bardziej świadomy i odpowiedzialny.
oprac. M.S.
