Po 18 latach pobytu w Stanach Zjednoczonych, gdzie uczestniczył m.in. w projekcie sponsorowanym przez Fundację Billa Gatesa, postanowił wrócić do Polski. Wciąż na tropie nowych wyzwań. Dr Grzegorz Wojciechowski, od marca 2023 r. Dyrektor Centrum Farmacji i Biotechnologii w Łukasiewicz – Instytucie Chemii Przemysłowej. Dziś opowiada o swoich doświadczeniach i pasjach.
Wykształcenie
Z wykształcenia jestem chemikiem. Tytuł magistra uzyskałem w zeszłym stuleciu na Wydziale Chemii Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu. Pracę doktorską pt. „Badania spektroskopowe oddziaływań fenoli z zasadami azotowymi jako układów modelowych wybranego fragmentu kanału protonowego bakteriorodopsyny” obroniłem w 2002 r. na tym samym wydziale. Praca dotyczyła syntezy organicznej związków i ich kompleksów naśladujących działanie centrum aktywnego białka bakteriorodopsyny, w którym migracja protonów, stymulowana energią słoneczną, odpowiedzialna jest za wytworzenie energii w komórce bakterii. Ponieważ dostrzegałem ograniczenia związane z podejściem syntetycznym (naśladowanie natury vs. badania nad konkretnym białkiem) w dalszej karierze skupiłem się na biosyntezie i modyfikacjach białek.
Niejako „po drodze” ukończyłem kurs na członka Rad Nadzorczych Spółek Skarbu Państwa.
Doświadczenie
Po uzyskaniu doktoratu w dziedzinie Chemii na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu i odbyciu półrocznego stażu naukowego w Grecji wyjechałem do USA, żeby kontynuować badania naukowe. Przez kilka lat pracowałem jako post-doc na Wydziale Farmacji na University of California w San Francisco, zajmując się badaniami nad enzymami, które są odpowiedzialne za metabolizm leków. W tym czasie nabyłem doświadczenia w manipulacjach genetycznych, hodowli różnych mikroorganizmów oraz produkcji, oczyszczaniu i modyfikowaniu białek.
W kolejnych latach pracowałem jako Niezależny Badacz (Individual Contributor), a później także jako Lider grup Analitycznych oraz jako Manager Techniczny projektów w wiodących firmach biotechnologicznych w Bay Area. Firmy te zajmowały się wykorzystaniem mikroorganizmów do produkcji biokatalizatorów (enzymów), biosyntezy API oraz innych związków małocząsteczkowych, a także białek z zastosowaniem w przemyśle tekstylnym.
W czasie kariery zawodowej pracowałem nad projektami z różnych sektorów rynku, począwszy od API (substancje czynne leków) i małocząsteczkowych związków chemicznych, poprzez biopaliwa, a skończywszy na środkach dezynfekujących, chemii basenowej, recyclingu polimerów i przemyśle spożywczym.
Robiłem różne szalone projekty, które zakończyły się sukcesem: przebudowywaliśmy sprzęt analityczny, testowaliśmy i wprowadzaliśmy nowe detektory do analiz, co pozwoliło nam skrócić czas analizy z kilku minut do 15 sekund (bezprecedensowe) przy zachowaniu tej samej jakości wyników. Opracowałem z kolegą metodę analizy złożonych mieszanin, co skróciło czas z 2-4 tygodni do 2 godzin (z uzyskaniem dużo lepszej jakości wyników), hodowałem grzyby świecące w ciemności (bioluminescencja)…
Czy porzuciłem „czynne” uprawianie badań? Nie, podjąłem pracę w przemyśle, ponieważ chciałem zobaczyć dzieło mojej pracy wnoszące coś w życie ludzi… Chciałem zobaczyć produkt mojej pracy na półce sklepowej.
Po powrocie do kraju zajmowałem się opracowywaniem nowych produktów, budową, udoskonalaniem oraz przygotowaniem linii produkcyjnej do uruchomienia.
Od marca 2023 r. pracuję w Łukasiewicz – IChP na stanowisku Dyrektora Centrum Farmacji i Biotechnologii.
Najciekawsze realizowane projekty
Podczas pracy w USA miałem sposobność uczestniczyć w wielu interesujących projektach badawczych, które zakończyły się pomyślną komercjalizacją. Między innymi, uczestniczyłem w projekcie sponsorowanym przez Fundację Billa Gatesa, w którym opracowaliśmy i skomercjalizowaliśmy proces biosyntezy artemisininy (leku antymalarycznego) poprzez fermentację cukru przy użyciu genetycznie zmodyfikowanych drożdży. Pomogłem też wdrożyć biopaliwa (uzyskane w procesie fermentacji), które zostały wprowadzone jako paliwo samochodowe na rynek w Brazylii oraz jako paliwo lotnicze, które było wprowadzone przez linie lotnicze Lufthansa i Emiraty. Współpracowałem również z Defense Advanced Research Projects Agency w USA nad opracowaniem nowatorskich metod analitycznych do ciągłego monitorowania produktów fermentacji z zastosowaniem bliskiej podczerwieni.
Pasja
Moją pasją jest woda: nurkowanie, fotografia podwodna, freediving i spearfishing oraz, co z tym się wiąże, podróże do odległych rejonów świata.
Fot. I. L.-W.
