Heparyna – sulfonowany mukopolisacharyd wydzielany głównie z organów zwierzęcych w postaci krystalicznej soli sodowej.
Sól sodowa, wapniowa i amonowa heparyny są stosowane w lecznictwie. Heparyna litowa używana jest natomiast do powlekania probówek używanych w badaniach biochemicznych i w gazometrii.
Krótki opis technologii
Proces jest dwuetapowy. I etap procesu polega na otrzymywaniu kwasu heparynowego z soli sodowej heparyny niefrakcjonowanej. Do przygotowanego minimum 10-proc. wodnego roztworu heparyny sodowej, o pH ≈ 8,3, dodaje się stężonego kwasu siarkowego, do uzyskania pH ≈ 0,5.
W II etapie porofory z grup sulfonowych są zastępowane kationem metalu lub kationem amonowym. W roztworze kwasu heparynowego po wprowadzeniu odpowiedniego wodorotlenku następuje całkowite podstawienie grup sulfonowych przez kationy wodorotlenku. Wodorotlenek dodaje się do uzyskania pH ≈ 9,2–10,2.
W przypadku otrzymywania soli amonowej heparyny, do krystalicznego kwasu heparynowego dodaje się stężony wodny roztwór amoniaku, do uzyskania pH ≈ 9,5–10 i mieszając, doprowadzić do całkowitego rozpuszczenia kryształów kwasu. Zamiast wodorotlenków można użyć także tlenków lub węglanów wprowadzanych kationów.
W etapie III odpowiednia sól heparyny jest wytrącana za pomocą alkoholu (metanol, etanol). Podczas dodawania alkoholu roztwór należy mieszać. Odsączone kryształy soli heparyny są następnie przemywane kilkakrotnie alkoholem i wysuszone.
Zalety oferowanej technologii
Technologia nie wymaga skomplikowanej aparatury, jest tania, a produkt otrzymany z wydajnością ok. 98% jest bardzo czysty (czystość farmakopealna). Obecnie stosowane metody otrzymywania soli innych niż sodowe polegają głównie na przepuszczaniu wodnego roztworu soli sodowej heparyny przez kolumny wypełnione żywicą kationowymienną obsadzoną odpowiednimi kationami, które wymieniają kationy sodu. Stosuje się również metodę elektrodializy, używając odpowiednich membran przepuszczalnych dla kationów i anionów. Obie metody dają dobre wyniki, jednak metoda elektroforezy wymaga specjalistycznej aparatury, a metoda wymiany jonowej powoduje rozciąganie czoła przebicia i tym samym rozcieńczanie roztworów, co komplikuje proces wydzielania i zmniejsza wydajność.
Aparatura
- mieszalniki otwarte,
- nucze próżniowe,
- suszarnie,
- pehametr.
Patenty
Zgłosz. pat. P-386867 (2008) „Sposób otrzymywania innych soli heparyny z heparyny sodowej”.
Referencje
Technologia została opracowana w skali laboratoryjnej, nie została wdrożona.
Kontakt
dr inż. Irena Grzywa-Niksińska
tel. +48 22 568 20 05