Rada Naukowa Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu z 9 czerwca 2022 r. nadała dr. Wiesławowi Świętnickiemu z Łukasiewicz – IChP stopień naukowy doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie nauki biologiczne.
Dr hab. Wiesław Świętnicki od kwietnia 2022 r. jest w Instytucie kierownikiem Zespołu Inżynierii Genetycznej i Biosyntezy w Zakładzie Farmacji, Chemii Kosmetycznej i Biotechnologii.
Swoją drogę naukową rozpoczynał w USA jako adiunkt w Case Western Reserve University, Cleveland (1996-2000); kolejne osiem lat spędził w U.S. Army Medical Research Institute of Infectious Diseases (2000-2008). W latach 2008-2010 był kierownikiem projektu w Research and Development Command-Edgewood Chemical Biological Center, Aberdeen Proving Ground. Później prowadził prace badawcze w Uniformed Services University (2010-2011), by w 2012 roku objąć stanowisko Lidera Merytorycznego we Wrocławskim Centrum Badawczym EIT+. W latach 2015-2022 zajmował się pracą naukową w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu.
Wykształcenie
W 1995 r. uzyskał doktorat z Biochemii i Biologii Molekularnej, Uniwersytet Florydy, Gainesville, Floryda, Stany Zjednoczone, temat: „Analiza mechanizmu enzymatycznego I kinetyki proteazy 3C z wirusowego zapalenia wątroby typu A, enzymu, który procesuje białka wirusowe”.
Decyzją z 9 czerwca 2022 r. Rada Naukowa Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN we Wrocławiu nadała mi stopień naukowy doktora habilitowanego w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie nauki biologiczne.
Rozprawa habilitacyjna dra Świętnickiego dotyczyła „Modelowania białek I ich kompleksów z ligandami”, ze szczególnym uwzględnieniem „Opracowania drobnocząsteczkowych inhibitorów systemu sekrecji typu III Yersinii pestis i enteropatogennej Escherichia coli“.
Praca habilitacyjna
Praca habilitacyjna dotyczyła zagadnienia związanego z obronnością Stanów Zjednoczonych i strategią obchodzenia oporności antybiotykowej patogenów szczególnie niebezpiecznych dla ludzi: Yersinia pestis, odpowiedzialnej za epidemię czarnej dżumy, oraz enteropatgennej E. coli, odpowiedzialnej za epidemię biegunki w Zjednoczonym Królestwie oraz innych regionach świata. Bakterie wytwarzają oporność na używane antybiotyki, poprzez celowe działanie lub naturalnie, jako normalny proces oporności spowodowany długotrwałym użyciem antybiotyków.
Prace miały na celu opracowanie strategii obchodzącej istniejącą oporność antybiotykową. Nowe podejście zostało zaproponowane i polegało ono na użyciu strategii niewymuszającej śmierci bakterii, ale blokującej jej zdolności atakowania organizmu gospodarza. Rozwiązaniem było blokowanie systemów ofensywnych, w szczególności systemu sekrecji typu III, odpowiedzialnego za sekrecje toksyn niszczących komórki organizmu gospodarza, za pomocą drobnocząsteczkowych inhibitorów. Związki są małe i mogą teoretycznie penetrować cały organizm gospodarza oraz bakterie. Ponieważ celem jest system sekrecji, który nie jest niezbędny do przeżycia poza organizmem gospodarza, związki powinny być użyteczne w terapii antybiotykoodpornych patogenów i nie powinny generować oporności przez długi czas. Związki zostały wyszukane obliczeniowo za pomocą algorytmów dokujących związki do modeli białek i sprawdzone eksperymentalnie w kulturze bakteryjnej na blokowanie procesu sekrecji toksyn bakteryjnych. Prace zostały opublikowane, a strategia jest uniwersalna i może być użyta do poszukiwania nowych związków antybakteryjnych przeciwko dowolnym patogenom, antybiotykoodpornym lub nie.
Najciekawsze realizowane projekty
Obecnie dr hab. Wiesław Świętnicki jest kierownikiem B+R projektu Biobakcir, realizowanym w Łukasiewicz – IChP dzięki dotacji celowej Prezesa Centrum Łukasiewicz. Projekt ma na celu opracowanie technologii produkcji biodegradowalnych plastików produkowanych w inżynierowanej genetycznie bakterii Escherichia coli.
Bakteria ta jest normalnym komponentem flory układu trawiennego ludzi, ale została zmieniona genetycznie w celu wytworzenia polimerów, które można łatwo degradować w środowisku naturalnym. W realizację projektu zaangażowanych jest wiele grup, a ja kieruję zespołem odpowiedzialnym za modyfikację genetyczną E. coli oraz hodowlę bakterii w bioreaktorach. Ekstrakcja bioplastików oraz ich dalsza charakteryzacja jest wykonywana przez inne grupy. Końcowy produkt jest przetwarzany podobnie jak inne polimery plastikowe i testowany jako opakowanie do produktów farmaceutycznych.
Pasja
Jak przyznaje dr hab. Wiesław Świętnicki, jego pasją jest łowienie ryb w czystych rzekach oraz jeziorach, w szczególności w oceanie. Drugą jego pasją jest fotografia krajobrazów oraz kwiatów. Wiele z jego fotografii było wystawianych w lokalnych galeriach i znajdowało klientów w Stanach Zjednoczonych.
(oprac. I.L-W., fot. archiwum)